تاب آوری روانی اجتماعی در شرایط بحرانی جنگ

تاب آوری روانی اجتماعی در شرایط بحرانی جنگ و نقش پزشکی پیشگیری و اجتماعی 

پزشکی اجتماعی با تمرکز بر عوامل اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و محیطی تاثیرگذار بر سلامت، به ارتقای عدالت اجتماعی و کاهش نابرابری ها می پردازد که این امر زمینه ساز توانمندسازی گروه های آسیب پذیر و تقویت تاب آوری جامعه می شود.

 در شرایط جنگ، فشارهای روانی ناشی از ترس، اضطراب و ناامنی، سلامت روانی افراد را تهدید می کند و می تواند به فروپاشی اجتماعی منجر شود؛ پزشکی اجتماعی با ایجاد شبکه های حمایتی و ارتقای همبستگی اجتماعی، حس تعلق و حمایت متقابل را در جامعه تقویت می کند که این امر به کاهش آسیب های روانی کمک می کند.

آموزش های بهداشتی و روانی در قالب برنامه های مشارکتی، مهارت های مقابله ای و سازگاری را در افراد ارتقا داده و تاب آوری فردی را افزایش می دهد.

این رشته با سیاست گذاری های مبتنی بر شواهد و مدیریت بحران های بهداشتی، ظرفیت سیستم های سلامت را برای پاسخگویی به بحران های جنگی تقویت می کند و از بروز بیماری ها و اختلالات روانی پیشگیری می نماید.

پزشکی اجتماعی با احترام به تفاوت های فرهنگی و ادغام راهکارهای سلامت با ارزش های بومی، تاب آوری فرهنگی را نیز حفظ و تقویت می کند.

پزشکی اجتماعی به عنوان موتور محرکه تاب آوری روانی-اجتماعی، با کاهش نابرابری ها، تقویت شبکه های اجتماعی، آموزش و مدیریت بحران، نقش بسیار مهمی در حفظ سلامت روان و پایداری اجتماعی در شرایط بحرانی جنگ ایفا می کند.

تاب آوری توانایی یک سیستم، جامعه یا فرد در معرض خطر برای حفظ سلامت خود از اثرات مخاطرات و چالش ها با رویکردهای مقاومت، جذب، انطباق، تغییر و بازیابی است. به عبارت دیگر توانایی عبور موفقیت آمیز با حداقل آشفتگی در رویارویی با تنش و شرایط تهدید کننده و مقابله موفق با انواع تهدید، شوک، بحران.

ارتقای تاب آوری در میان افراد، سازمان ها، و جوامع، برای موفقیت در جنگ و بازیابی پس از آن بسیار حیاتی است.

تاب آوری در جنگ به معنای توانایی یک فرد، گروه، یا جامعه برای سازگاری و مقابله با چالش ها، تغییرات، و بحران های ناشی از جنگ، توانایی جامعه برای حفظ انسجام، مقاومت در برابر تضعیف روحیه، و بازیابی پس از آسیب های جنگ است. تاب آوری در جنگ یک مفهوم چندبعدی است که شامل آمادگی جسمی و روانی، انعطاف پذیری، حمایت اجتماعی، و مثبت اندیشی می شود.

این مفهوم شامل حفظ سلامت روانی و جسمی، تطبیق با شرایط غیرمنتظره، و بازیابی پس از آسیب ها است. به طور خاص، توانایی تشخیص و مقابله با اطلاعات نادرست و اخبار تهدید کننده جهت پیشگیری و مقابله با شوک و بحران های روانی و شناختی. ضروری است. مداخلاتی شامل تقویت سواد رسانه ای، افزایش آگاهی عمومی در مورد تهدیدات جنگ شناختی، و حفظ و پای بندی به ارزش ها و هویت ملی در این تاب آوری بسیار موثر است.

مولفه های تاب آوری در جنگ شامل موارد زیر می باشد

آمادگی: شامل آموزش و کسب مهارت و توانمندی، فراهمی امکانات وتجهیزات مناسب، و آمادگی روانی و جسمی برای مقابله با شرایط

انعطاف پذیری: توانایی تطبیق با شرایط متغیر، سازگاری با موقعیت های غیرمنتظره، و بازیابی سریع پس از آسیب

حمایت اجتماعی: وجود شبکه های حمایتی قوی، روابط مثبت بین افراد، و توانایی درخواست کمک در مواقع ضروری.

مثبت اندیشی: حفظ امید و خوش بینی، تمرکز بر نقاط قوت، و توانایی یافتن معنا در شرایط سخت.

دکتر لیدا جراحی عضو هیات علمی گروه پزشکی پیشگیری و اجتماعی دانشگاه علوم پزشکی مشهد افزود، پزشکی اجتماعی ، پزشکی خانواده و پزشکی متمرکز بر خدمات بهداشتی اولیه و اساسی(PHC)، همراه با سایر ارکان نظام سلامت و رشته های مختلف علوم پزشکی، می تواند نقش حیاتی در تقویت تاب آوری روانی-اجتماعی در شرایط بحران و جنگ ایفا نماید. این نقش شامل شناسایی و مدیریت عوامل اجتماعی موثر بر سلامت، ارائه خدمات بهداشتی و درمانی مبتنی بر جامعه، آموزش و توانمندسازی افراد و جوامع، و تقویت شبکه های حمایتی است. این اقدامات به افراد و جوامع کمک می کند تا بهتر با استرس ها و تروماهای ناشی از جنگ کنار بیایند و به وضعیت پایدار خود بازگردند.

نقش پزشکی اجتماعی در تاب آوری روانی-اجتماعی در شرایط بحرانی جنگ:

• شناسایی و مدیریت عوامل اجتماعی موثر بر سلامت

پزشکی اجتماعی با بررسی تاثیرات عوامل اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی بر سلامت، می تواند عوامل خطرزا و محافظتی را در شرایط جنگ شناسایی کند و اقدامات مناسبی را برای کاهش تاثیرات منفی و تقویت عوامل مثبت انجام دهد.

• ارائه خدمات بهداشتی و درمانی مبتنی بر جامعه

ارائه خدمات بهداشتی و درمانی مناسب و در دسترس، به ویژه برای گروه های آسیب پذیر، نقش مهمی در کاهش آسیب های روانی و جسمی ناشی از جنگ دارد

• آموزش و توانمندسازی جامعه

آموزش به افراد و جوامع در مورد سلامت روان، مدیریت استرس، مهارت های مقابله با بحران، و تقویت سواد سلامت، می تواند به آنها کمک کند تا با شرایط بحرانی بهتر کنار بیایند و تصمیمات آگاهانه تری بگیرند

• تقویت شبکه های حمایتی

ایجاد و تقویت شبکه های حمایتی اجتماعی، از جمله خانواده، دوستان، گروه های هم سالان، و سازمان های حمایتی، می تواند به افراد کمک کند تا در شرایط سخت حمایت شوند و احساس تعلق و همبستگی را تجربه کنند

• کاهش نابرابری های اجتماعی

کاهش نابرابری های اجتماعی، مانند فقر و تبعیض، می تواند به طور قابل توجهی به افزایش تاب آوری افراد و جوامع در برابر بحران های جنگ کمک کند

• ارتقای سلامت روان در سطوح فردی و اجتماعی

پزشکی اجتماعی با ارائه خدمات سلامت روان، آموزش و حمایت، و تقویت شبکه های اجتماعی، می تواند به ارتقای سلامت روان در سطوح فردی و اجتماعی کمک کند و تاب آوری را در برابر آسیب های ناشی از جنگ افزایش دهد

• مشارکت جامعه در فرآیند بهبودی

مشارکت جامعه در فرآیند بهبودی، از جمله در شناسایی نیازها، طراحی و اجرای برنامه ها، و ارزیابی نتایج، می تواند به افزایش اعتماد و احساس مالکیت در جامعه کمک کند و تاب آوری را تقویت کند.مقابله فعال: اتخاذ رویکردهای فعالانه برای مقابله با چالش ها، جستجوی اطلاعات موثق، و مشارکت در فعالیت های جمعی رای مقابله با تهدیدات.