افول صرافی FTX و روند قضایی پرونده
افول FTX و رفتارهای سوء مرتبط
شرکت معروف ارز دیجیتال به نام FTX یا همان FTX Trading Ltd. اخیرا به دلایل منفی مورد توجه رسانه ها قرار گرفته است.
در نوامبر ۲۰۲۲، این شرکت پس از آنکه گفته می شود اقداماتی نادرست و تصمیم هایی اشتباه انجام داد، دچار سقوط شدیدی شد.
این اقدامات عمدتا به بنیان گذار شرکت نسبت داده می شوند، اما گفته شده که دیگر مدیران شرکت نیز در آن ها دست داشته اند.
فهرست بلندی از اتهامات علیه افرادی که FTX را اداره می کردند مطرح شده است.
بسیاری از این اتهامات ماهیتی کاملا مالی دارند و کمی خارج از حوزه ی کاری DFM هستند،
بنابراین ما قرار است به جنبه ای خاص از این پرونده از دیدگاه تحقیقاتی بپردازیم.
با این حال، پیش از ورود به این موضوع، داشتن کمی اطلاعات زمینه ای مفید خواهد بود.
بیانیه دادستانی
در پرونده ی FTX، نهاد مسئول پیگیری قانونی علیه ساموئل بنکمن-فرید (SBF)، کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) است.
این کمیسیون وظیفه دارد جرایم مالی مرتبط با سرمایه گذاری را شناسایی و پیگیری کند؛ در واقع جرایمی که به ساختارهای سرمایه گذاری مربوط می شوند و نه جرایم عمومی مانند سرقت عادی، که تحت قوانین دیگری بررسی می شوند.
در گزارشی که کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) ارائه داده، تاکید شده که این یک پرونده مدنی است، نه کیفری.
معمولا پرونده هایی که مربوط به رایانه و فناوری هستند، جنبه کیفری دارند؛ مثلا دسترسی غیرمجاز به سیستم های دیگران یا خراب کردن داده ها، که در قوانین کیفری تعریف شده اند.
اما در این پرونده خاص، ابزارهای فناورانه (مثل رایانه یا موبایل) خودشان هدف جرم نبوده اند، بلکه از آن ها برای انجام جرائم ادعاشده استفاده شده است.
در ادامه، نقش فناوری در این دعوی حقوقی بسیار جالب خواهد بود، همان طور که خواهیم دید.
دادستان ادعا می کند که:
«بنکمن-فرید یک کلاه برداری عظیم و طولانی مدت را سازمان دهی کرده است. او میلیاردها دلار از سرمایه های مشتریان پلتفرم معاملاتی را برای منافع شخصی خود و گسترش امپراتوری رمزارزی اش منحرف کرده است.
مشتریانی در سراسر جهان حرف های دروغ او را باور کردند و میلیاردها دلار به FTX فرستادند، با این تصور که دارایی هایشان در این پلتفرم معاملاتی امن است.
اما از همان ابتدا، بنکمن-فرید به طور نادرست دارایی های مشتریان را به صندوق سرمایه گذاری رمزارزی خصوصی خود به نام Alameda Research منتقل کرد و بعد از آن، از این پول ها برای سرمایه گذاری های پنهانی، خرید املاک مجلل و کمک های سیاسی کلان استفاده کرد.»
در اصل، گفته شده که بنکمن-فرید (SBF) به شکل فریبکارانه از مردم خواسته در FTX سرمایه گذاری کنند، اما بعد از دریافت این پول ها، آن را صرف خرید ملک، کالاهای لوکس و حمایت مالی از شرکت Alameda کرده است.
ادعا می شود که این فعالیت ها از سال ۲۰۱۹ شروع شده اند، یعنی زمانی که نوعی هیجان و شور عمومی برای سرمایه گذاری در رمزارزها وجود داشت.
به همین دلیل هم مبالغ درگیر در این پرونده بسیار زیاد و در حد میلیاردها دلار بوده اند
برای جذب سرمایه گذاران، گفته می شود که بنکمن-فرید (SBF) به مشتریان بالقوه گفته بود که FTX از بهترین سیستم های مدیریت ریسک مالی استفاده می کند و سرمایه شان کاملا امن خواهد بود.
او همچنین به سرمایه گذاران اطمینان داده بود که با اینکه خودش مالک شرکت Alameda است، هیچ شرایط خاص یا ویژه ای برای آن شرکت در نظر گرفته نشده است؛ یعنی Alameda درست مثل هر مشتری دیگری در FTX محافظت و کنترل می شود و هیچ امتیاز خاصی نخواهد داشت.
اما کمیسیون بورس و اوراق بهادار (SEC) ادعا می کند که این گفته ها درست نبوده اند و جریان عظیمی از پول از FTX به سمت Alameda منتقل شده است، که این کار برخلاف قوانین مدیریت ریسک مالی بوده است.
در واقع، بنکمن-فرید Alameda را از قوانین کاهش ریسک معاف کرده و به این شرکت رفتار ویژه ای در پلتفرم FTX داده بود، از جمله اینکه به Alameda یک «خط اعتباری» تقریبا نامحدود داده شده بود که توسط پول های مشتریان پلتفرم تامین می شد.
بنکمن-فرید (SBF) متهم است که به طور مداوم و فریبکارانه از سرمایه گذاران سراسر جهان «از حداقل ماه مه ۲۰۱۹ تا نوامبر ۲۰۲۲» درخواست سرمایه کرده است.
او میلیاردها دلار را از طریق FTX به Alameda و جاهای دیگر منتقل کرده است.
علت دقیق آن مشخص نیست، اما با وجود جریان عظیم پول به سمت Alameda، این شرکت نتوانسته بدهی ها و تعهدات خود به وام دهندگان قبلی اش را پرداخت کند.
این موضوع ظاهرا باعث شد که بنکمن-فرید (SBF) تلاش های خود برای جذب پول سرمایه گذاران به FTX را بیشتر کند تا هم از Alameda حمایت کند و هم رضایت وام دهندگان Alameda را جلب کند.
در بهار سال ۲۰۲۲، بازار رمزارزها ناپایداری زیادی را تجربه کرد؛ این مسئله باعث شد FTX نتواند سرمایه گذاری های جدید زیادی جذب کند، و همین موضوع حمایت مالی که قرار بود به Alameda منتقل شود را تحت تاثیر قرار داد.
مشکلات مالی روزبه روز بزرگ تر شدند و با پیش روی به سمت پاییز ۲۰۲۲، اوضاع به نقطه بحرانی رسید: در نوامبر همان سال، شرکت های FTX و Alameda درخواست ورشکستگی دادند و بنکمن-فرید (SBF) از سمت مدیرعاملی کناره گیری کرد.
کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) مسئول پیگیری پرونده حقوقی علیه مدیرعامل سابق FTX، ساموئل بنکمن-فرید است.
طبق بیانیه ای که وزارت دادگستری آمریکا (DOJ) منتشر کرده، بنکمن-فرید (SBF) با چند اتهام روبرو است:
دو مورد تبانی برای انجام کلاهبرداری با استفاده از سامانه های الکترونیکی (که گفته می شود همراه با سایر کارمندان FTX انجام شده)
دو مورد کلاهبرداری با استفاده از سامانه های الکترونیکی (که گفته می شود به صورت مستقل انجام شده)
یک مورد تبانی برای پولشویی
هر یک از این اتهامات می تواند تا ۲۰ سال زندان به همراه داشته باشد.
همچنین او با سه اتهام «تبانی برای ارتکاب» جرایم زیر مواجه است: کلاهبرداری در بازار کالاها، کلاهبرداری در اوراق بهادار، و نقض قوانین تامین مالی کمپین های انتخاباتی.
هرکدام از این سه اتهام می تواند تا ۵ سال زندان داشته باشد.
برای آن هایی که حساب و کتاب می کنند، مجموع حداکثر مدت مجازات ممکن به ۱۱۵ سال زندان می رسد.
بیانیه ای از متهم، سام بنکمن-فرید:
«می خواهم ابتدا به طور رسمی و زیر سوگند بگویم: من اشتباه بزرگی کردم.»
واقعا؟
بله، این جمله ی اول بیانیه ای است که سام بنکمن-فرید (SBF) قرار بود اوایل دسامبر ۲۰۲۲ در کمیته خدمات مالی مجلس بخواند؛ یعنی یه جورایی یه جلسه رسمی دولتی.
اما فرصت این کار را پیدا نکرد، چون یک روز قبل از جلسه به اتهام کلاهبرداری بازداشت شد.
نویسنده حدس می زند که شاید می خواست دفاعیه اش رو بر پایه ی اشتباهات ناشی از بی کفایتی و بی مبالاتی بسازد، نه کلاه برداری عمدی؛ مثل اینکه بگه: «کار از دستم در رفت و اشتباه کردم».
نکته مهم اینجاست که اگر ادعای اشتباه کردن کنه، ممکنه بخواد ثابت کنه (چه درست باشه چه نباشه) که قصد انجام جرم و نیت خرابکارانه نداشته.
خوانندگان همیشگی DFM شاید یادتان باشد که «mens rea» اصطلاحی لاتین است که معمولا به «نیت مجرمانه» معنی می شود.
اگر کسی به خاطر بی خبری یا بی دقتی مرتکب جرم شود و بعد محکوم شود، معمولا مجازاتش سبک تر است نسبت به کسی که همان جرم را با قصد و آگاهی کامل انجام داده باشد.
اما همانطور که در پرونده دادستان دیدیم، احتمالا برای چنین دفاعی جای زیادی وجود ندارد: گفته شده که بنکمن-فرید خودش مسیر انتقال پول از FTX به Alameda و راه هایی برای دور زدن کنترل های مدیریت ریسک و پنهان کردن جابجایی سرمایه ها را طراحی و اجرا کرده است.
این مسائل خیلی بعید است که تصادفی یا غیرعمدی اتفاق افتاده باشند
ساموئل بنکمن-فرید به چندین اتهام مرتبط با تبانی متهم شده است.
یک نکته دیگر که ممکن است این نظریه را تقویت کند، اظهارنظر سام بنکمن-فرید در یک مصاحبه تلویزیونی حدود اول دسامبر ۲۰۲۲ است:
«من حتی تلاش نمی کردم، یعنی اصلا وقت یا انرژی صرف مدیریت ریسک در FTX نمی کردم... هر چی شده، شده — و اگر روزی فقط یک ساعت به مدیریت ریسک در FTX فکر می کردم، فکر نمی کنم این اتفاق می افتاد.»
با این حرف به نظر می رسد که او می خواهد بگوید آشفتگی و سقوط نهایی FTX اتفاقاتی بودند که فقط برایش پیش آمده اند یا اطرافش رخ داده اند، نه اینکه به طور مستقیم تقصیر خودش بوده اند، برخلاف آنچه کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) ادعا می کند.
برخلاف توصیف او از وضعیت بی ضرر و جداافتاده، در شکایت مطرح شده است که بنکمن-فرید (SBF) «… دستور داده بود کدی نوشته شود که در نهایت به Alameda اجازه می داد حسابش را با موجودی منفی نگه دارد، بدون اینکه نیاز به وثیقه ای باشد» و همچنین «… دستور داده بود FTX میزان منفی بودن مجاز حساب Alameda را افزایش دهد».
دادستانی باید ثابت کند که بنکمن-فرید (SBF) واقعا این اقدامات را همان طور که ادعا شده، دستور داده و او آگاه بوده یا حداقل باید آگاه می بوده که این اقدامات چه تاثیراتی خواهند داشت.
با در نظر گرفتن این دستورات و احتمالا موارد دیگر، دادستانی به این نتیجه رسید که SBF تا پایان دادگاه نباید اجازه داشته باشد با کارکنان فعلی یا سابق FTX و یا جامعه رمزارزی به طور کلی ارتباط برقرار کند.
در انتظار برگزاری دادگاه: ارتباطات محدود
جلسه تعیین وثیقه برای بنکمن-فرید (SBF) در تاریخ ۹ فوریه ۲۰۲۳ برگزار شد.
طبق قوانین آمریکا، وقتی فردی دستگیر می شود، قاضی ممکن است تصمیم بگیرد که متهم واجد شرایط وثیقه (یا همان ضمانت آزاد شدن موقت) باشد.
هدف این است که اگر متهم خشونت آمیز نباشد و قاضی تشخیص ندهد که احتمال فرار دارد، به او اجازه داده شود تا بین زمان دستگیری و برگزاری دادگاه بیرون از زندان بماند، البته به شرطی که برخی شرایط خاص رعایت شود.
(افرادی که مرتکب خشونت شده اند یا احتمال فرار آن ها زیاد است، معمولا برای مدت کوتاهی به زندان فرستاده می شوند تا منتظر دادگاه بمانند.)
معمول ترین شرط برای آزادی موقت، پرداخت مبلغی به عنوان وثیقه است که میزان آن بر اساس ریسک متهم تعیین می شود.
اگر متهم طبق برنامه در دادگاه حاضر شود، پول وثیقه به او برگردانده می شود؛ اگر نیاید، پول ضبط می شود.
ممکن است شرایط دیگری هم برای آزادی موقت گذاشته شود.
در مورد بنکمن-فرید (SBF)، یکی از این شرایط این است که تا زمان دادگاه باید در خانه والدینش بماند، که به آن «بازداشت خانگی» می گویند.
این خانه به این خاطر انتخاب شد که او ساکن باهاما است و در آمریکا خانه ای ندارد که بتواند در آن تحت نظر باشد.
همان طور که دیدیم، بنکمن-فرید (SBF) به چندین اتهام مرتبط با تبانی متهم شده است.
از آنجایی که او به گفته ها، از روش های مختلف ارتباط الکترونیکی برای انجام اقداماتش استفاده کرده و کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) می خواهد احتمال انجام اقدامات مشابه در فاصله بین دستگیری و دادگاه را به حداقل برساند،
SEC از قاضی پرونده درخواست کرده است که در مدت انتظار برای برگزاری دادگاه، استفاده SBF از وسایل الکترونیکی محدود شود؛ به طوری که فقط اجازه داشته باشد از یک گوشی موبایل و یک کامپیوتر استفاده کند.
همچنین این دستگاه ها تنها برای آماده شدن برای دادگاه آینده اش مجاز هستند، مثلا برای ارسال پیام های ویدیویی و استفاده از یک سرویس ایمیل رایگان خاص جهت ارتباط با وکلایش.
در جلسه تعیین وثیقه، قاضی نگرانی خودش را درباره اینکه بنکمن-فرید (SBF) ممکن است بدون محدودیت به وسایل ارتباط الکترونیکی دسترسی داشته باشد و اینکه نمایندگان دولت چقدر بتوانند این ارتباطات را زیر نظر بگیرند، مطرح کرد.
قاضی به طور ویژه به اپلیکیشن پیام رسان Signal اشاره کرد و گفت چون داده های آن رمزگذاری شده اند و پیام ها بعد از خواندن حذف می شوند، این دو قابلیت باعث می شود پیام ها قابل بررسی و ذخیره نباشند؛ در حالی که بررسی و آرشیو پیام ها برای تعیین وثیقه لازم است.
در نتیجه پیشنهادی داده شد که SBF حق استفاده از Signal را نداشته باشد، اما اجازه داشته باشد از FaceTime، Zoom، پیامک های آیفون، ایمیل و Facebook Messenger استفاده کند.
شاید جالب تر این باشد که قاضی پرسید: «آیا فقط تمرکز کردن روی اپلیکیشن ها کمی کوتاه نگرانه نیست؟»
این سوال او به خاطر خبری بود درباره چند نامه دست نویس از قرن شانزدهم، مربوط به ماری، ملکه اسکاتلند، که تازه رمزگشایی شده بودند.
یکی از دلایل توجه قاضی به پیام های رمزگذاری شده، پیامکی بود که بنکمن-فرید (SBF) به مشاور حقوقی سابق FTX، که شاهد مهمی در این پرونده است، فرستاده بود. قسمتی از پیام این بود:
«... واقعا دوست دارم دوباره ارتباط بگیریم و ببینیم آیا می توانیم رابطه سازنده ای داشته باشیم، از هم کمک بگیریم یا حداقل قبل از هر کاری با هم مشورت کنیم. خیلی دوست دارم به زودی با هم تلفنی صحبت کنیم.»
قاضی این پیام را احتمالا تلاشی از سوی SBF برای تحت تاثیر قرار دادن شاهد و هماهنگی داستان ها پیش از دادگاه دانست.
او پس از درخواست اطلاعات بیشتر از وکلای SBF، گفت که محدودیت های فعلی همچنان باقی می مانند تا جلسه بعدی که در ۲۱ فوریه برگزار خواهد شد.
در انتظار برگزاری دادگاه: استفاده از VPN هم ممنوع
همان طور که قبلا گفته شد، دولت تاکید کرده است که باید بتواند ارتباطات الکترونیکی بنکمن-فرید (SBF) را زیر نظر داشته باشد، بررسی کند و آرشیو نماید تا مطمئن شود او در مدت زمان قبل از دادگاه رفتار مناسبی دارد.
اما گفته شده که بنکمن-فرید (SBF) از یک شبکه خصوصی مجازی (VPN) استفاده کرده بود، ظاهرا برای اینکه بتواند مسابقات قهرمانی فوتبال آمریکایی که اواخر ژانویه و اوایل فوریه برگزار می شد را تماشا کند.
VPN در واقع یک تونل رمزگذاری شده است که می تواند سایت هایی که کاربر به آن ها سر می زند را مخفی کند و باعث می شود کامپیوتر کاربر مثل اینکه در یک کشور دیگر است به نظر برسد، همچنین ترافیک اینترنت را برای کسانی که نظارت می کنند نامفهوم می کند.
SBF گفته بود چون قبلا در باهاما زندگی می کرده، این روش را برای استفاده از اپلیکیشنی که خریده تا مسابقات فوتبال آمریکا را در خارج از کشور ببیند به کار می برد.
دادستان ها در نامه ای به قاضی نوشتند: «همگان می دانند که برخی افراد از VPN استفاده می کنند تا دسترسی شان به صرافی های بین المللی ارز دیجیتال را که با آدرس های IP کاربران آمریکایی را محدود می کنند، پنهان کنند.»
قاضی هم تاکید کرد که استفاده از ارتباطات رمزگذاری شده محدود است و بنکمن-فرید حق استفاده از هیچ VPNی را در دوران پیش از دادگاه ندارد.
در ۱۵ فوریه، دادستان ها درخواست کردند که بنکمن-فرید (SBF) فقط مجاز باشد از یک کامپیوتر و یک گوشی موبایل استفاده کند، که هر دو با یک روش نامشخص برای نظارت بر فعالیت هایش تنظیم شوند. این درخواست به دلیل استفاده SBF از VPN و پیامک احتمالا رمزگذاری شده ای بود که به شاهد کلیدی فرستاده شده بود.
دادستان ها در این باره گفتند: «اکنون در پرونده دادگاه سندی وجود دارد که نشان می دهد متهم تلاش می کند نظارت ها را دور بزند و راه های فرار از شرایط وثیقه را پیدا کند.»
خب، پس ماجرا همین است.از نظر فناوری، احتمال دارد که قصد داشته باشند روی تلفن همراه و کامپیوتر مشخص شده، نرم افزارهای مانیتورینگ نصب کنند تا مطمئن شوند محدودیت ها رعایت می شود. با توجه به تفاوت های ساختاری و سیستم عامل ها، انتظار می رود هر دستگاه یک نرم افزار اختصاصی مخصوص به خودش داشته باشد، اگرچه ممکن است هر دو نرم افزار از یک شرکت تامین کننده یکسان باشند.
با توجه به فعالیت های گذشته، احتمالا تمرکز ویژه ای روی نظارت بر ارتباطات شبکه ای خواهد بود تا هرگونه استفاده مجدد از VPN شناسایی شود. نرم افزارهای مانیتورینگ در محیط های فناوری اطلاعات معمولا قابل تنظیم هستند تا عملکردهای کاربر و ترافیک شبکه را کنترل یا مسدود کنند (چه به صورت پنهان و چه با اطلاع رسانی به کاربر) و همچنین جلوی تلاش های کاربر برای تغییر تنظیمات نرم افزار یا حذف آن را بگیرند.
تمامی گزارش ها و سوابق مرتبط با این فعالیت ها باید ثبت و ضبط شود تا تصویر کاملی از فعالیت های کاربر حفظ شود.
نتیجه گیری
این بخش از داستان همچنان در حال پیشرفت است. نویسنده این مطلب پیگیر ادامه ماجرا خواهد بود و هر زمان که اطلاعات جدید و مفیدی به دست آمد، آن را به روزرسانی خواهد کرد. •
منابع:
https://s.wsj.net/public/resources/documents/SBFwrittentestimonynotes12122022.pdf
https://www.marketwatch.com/story/i-fed-up-thats-how-sam-bankman-fried-intended-to-start-his-testimony-to-a-house-committee-on-tuesday-before-his-arrest-11670948908
https://www.cnn.com/2023/02/09/business/sam-bankman-fried-bail-hearing/index.html
https://www.cnn.com/2023/02/14/tech/sam-bankman-fried-remote-internet/index.html
https://www.cnn.com/2023/02/15/business/sam-bankman-fried-bail-cosigners-stanford/index.html
https://www.sec.gov/litigation/complaints/2022/comp-pr2022-219.pdf