تاب آوری رسانه و فرهنگ

تاب آوری رسانه و فرهنگ

تاب آوری رسانه و فرهنگ یک خیابان یک طرفه نیست و مستلزم مشارکت فعال مخاطبان است.

در جهان به هم پیوسته و پرتلاطم امروز، مفهوم تاب آوری رسانه و فرهنگ به یکی از مباحث اصلی ارکان ثبات و پویایی جوامع تبدیل شده است.

دکتر محمدرضا مقدسی بنیانگذار رسانه تاب آوری در ادامه آورده است تقویت تاب آوری رسانه و فرهنگ یک انتخاب نیست، بلکه یک سرمایه گذاری حیاتی برای آینده ای پایدار است.

تاب آوری در این حوزه، به معنای ظرفیت نظام های رسانه ای و فرهنگی برای مقاومت در برابر شوک ها (مانند بحران های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فناورانه یا بلایای طبیعی)، انطباق موثر با تغییرات سریع، و بازیابی سریع عملکردهای حیاتی خود است.

تاب آوری رسانه و فرهنگ می تواند به تقویت ارتباطات اجتماعی و افزایش همبستگی در جامعه کمک کند.

این تنها به معنای زنده ماندن و یا بقای سازمانهای رسانه ای و یا عناصر فرهنگی نیست، بلکه توانایی یادگیری، نوآوری و حتی رشد در شرایط دشوار را در بر می گیرد.

در عصری که جریان اطلاعات بی وقفه و گاه مخرب است، تقویت تاب آوری رسانه و فرهنگ یک ضرورت حیاتی برای حفظ هویت، انسجام اجتماعی و سلامت دموکراتیک است.

رسانه ها قلب تپنده تاب آوری فرهنگی  هستند.
رسانه ها، به عنوان شریان های اصلی اطلاعات و گفت وگو در جامعه، نقشی محوری در شکل دهی و تقویت تاب آوری فرهنگی ایفا می کنند.

در زمان بحران ها (مانند جنگ، بیماری های همه گیر، یا بلایای طبیعی)، رسانه های معتبر با ارائه اطلاعات دقیق، به موقع و مفید، به کاهش هرج ومرج، مقابله با شایعات و ایجاد حس امنیت کمک می کنند.

آن ها با بازتاب تجربیات مشترک، دردها و امیدهای جامعه، به ترویج همدلی، تقویت همبستگی ملی و تسهیل فرآیندهای التیام بخشی می پردازند. بنابراین، وجود رسانه های مستقل، حرفه ای و پاسخگو، رکن اساسی و محرک اصلی تاب آوری رسانه و فرهنگ محسوب می شود.

با این حال، فضای دیجیتال چالش های بی سابقه ای را پیش روی تاب آوری رسانه و فرهنگ قرار داده است.

انبوه سازی اطلاعات (Infodemic)، گسترش سریع اخبار جعلی و اطلاعات نادرست، قطبی سازی فضای مجازی، مدل های اقتصادی ناپایدار برای رسانه های خبری سنتی، و حملات سایبری، همگی ثبات و اعتماد را تهدید می کنند.

الگوریتم های پلتفرم های بزرگ که اغلب بر درگیری حداکثری (Engagement) تمرکز دارند، ممکن است ناخواسته به انتشار محتوای افراطی و تضعیف گفت وگوی سازنده دامن بزنند. این چالش ها مستلزم پاسخ های نوآورانه و انطباقی برای حفظ تاب آوری فرهنگی در محیطی پویا و گاه خصمانه است.

راهکارهای تقویت تاب آوری رسانه ای از تولید محتوی تا سواد رسانه ای است.
تقویت تاب آوری رسانه مستلزم اقدامات چندجانبه است. از یک سو، رسانه ها باید بر کیفیت، دقت و عمق گزارش گری خود تمرکز کنند و به منابع معتبر پایبند باشند.

تنوع بخشی به مدل های درآمدی (مانند عضویت، کمک های مردمی، مدل های ترکیبی) برای کاهش وابستگی به تبلیغات و تامین استقلال مالی حیاتی است.

سرمایه گذاری در امنیت سایبری و حفاظت از زیرساخت های دیجیتال نیز ضروری است.

از سوی دیگر، ارتقای سواد رسانه ای و اطلاعاتی در سطح جامعه یک رکن اساسی برای تاب آوری فرهنگی است.

توانمندسازی شهروندان برای تشخیص منابع معتبر، تحلیل انتقادی محتوا، شناسایی اطلاعات نادرست و مشارکت مسئولانه در فضای مجازی، جامعه را در برابر اثرات مخرب اطلاعات سمی مقاوم تر می سازد.

مولفه های اصلی تاب آوری فرهنگی ریشه در هویت و تنوع دارد.
تاب آوری فرهنگی فراتر از رسانه ها، به ظرفیت کلی یک جامعه در حفظ، بازتفسیر و انتقال ارزش ها، سنت ها، هنرها و هویت مشترک خود در مواجهه با فشارها گفته میشود.

این تاب آوری ریشه در مولفه هایی چون تنوع فرهنگی (پذیرش و احترام به تفاوت ها به عنوان منبع غنای جامعه)، حافظه جمعی (حفظ میراث ملموس و ناملموس و درس آموزی از گذشته)، خلاقیت و نوآوری فرهنگی (توانایی هنرمندان و فعالان فرهنگی در پاسخ به تحولات و خلق معانی جدید)، و انسجام اجتماعی (پیوندهای اعتماد و همکاری بین گروه های مختلف) دارد.

تاب آوری رسانه و فرهنگ نیازمند آموزش های مستمر و ارتقای سواد رسانه ای در میان مردم است.

حمایت از نهادهای فرهنگی، هنرمندان و حافظان میراث در ترویج این مولفه ها نقشی حیاتی ایفا می کند.

تاب آوری رسانه و فرهنگ یک خیابان یک طرفه نیست و مستلزم مشارکت فعال مخاطبان است.

حمایت مالی از رسانه های مستقل و نهادهای فرهنگی معتبر، مشارکت در گفت وگوهای سازنده (چه در فضای مجازی و چه حقیقی)، تولید و اشتراک گذاری محتوای مثبت و معتبر، و مطالبه گری برای شفافیت و پاسخگویی نهادهای فرهنگی و رسانه ای، همگی اقداماتی هستند که شهروندان می توانند برای تقویت این تاب آوری انجام دهند.

جامعه ای که شهروندان آن نسبت به فرهنگ و اطلاعات خود احساس مسئولیت می کنند، در برابر بحران ها بسیار مقاوم تر خواهد بود. این تعامل دوسویه، بنیان تاب آوری فرهنگی را مستحکم می کند.

تاب آوری رسانه و فرهنگ باعث می شود که جوامع در برابر بحران ها و تغییرات سریع جهانی انعطاف پذیرتر باشند.

سیاست گذاری و حکمرانی چارچوب های حمایتی تاب آوری فرهنگی را میسازند.
دولت ها و نهادهای حاکمیتی نقش تعیین کننده ای در ایجاد محیطی مساعد برای تاب آوری رسانه و فرهنگ دارند.

تدوین و اجرای قوانینی که از استقلال رسانه ها، آزادی بیان و دسترسی به اطلاعات حمایت می کنند، پایه ای ضروری است.

سیاست های حمایتی از جمله تامین مالی عمومی غیرمستقیم (مانند معافیت های مالیاتی، یارانه ها برای پروژه های فرهنگی و رسانه ای مستقل)، سرمایه گذاری در زیرساخت های فرهنگی و دیجیتال در مناطق محروم، و حمایت از آموزش سواد رسانه ای در مدارس و جامعه، بسیار موثرند.

حکمرانی خوب مستلزم گفت وگوی مستمر با ذی نفعان فرهنگی و رسانه ای برای طراحی سیاست های اثربخش است.

این چارچوب های حمایتی، شالوده استواری برای تاب آوری فرهنگی فراهم می آورند.

دکتر محمدرضا مقدسی بنیانگذار رسانه تاب آوری درخاتمه آورده است تقویت تاب آوری رسانه و فرهنگ یک انتخاب نیست، بلکه یک سرمایه گذاری حیاتی برای آینده ای پایدار است.

در جهانی که تغییر تنها ثابت است، جوامعی که ظرفیت رسانه ها و نظام های فرهنگی خود را برای مقاومت، انطباق و نوآوری پرورش می دهند، بهتر می توانند بر چالش های پیچیده غلبه کرده، هویت خود را حفظ نمایند و به پیشرفت ادامه دهند.

این فرآیندی مستمر است که نیازمند تعهد جمعی رسانه ها، نهادهای فرهنگی، شهروندان و سیاست گذاران به ارزش هایی چون حقیقت، کیفیت، تنوع، گفت وگو و نوآوری است. با پرورش فرهنگ می توانیم جوامعی بسازیم که نه تنها در طوفان ها پابرجا می مانند، بلکه از آن ها قوی تر و یکپارچه تر بیرون می آیند. آینده فرهنگی و رسانه ای ما به تاب آوری گره خورده است