مقایسه ای جامع بین استاندارد حسابداری شماره ۴۳ ایران و استاندارد بین المللی گزارشگری مالی IFRS ۱۵ (Revenue from Contracts with Customers)
✅ نقاط اشتراک مهم (همسویی کامل)
موضوع توضیح
الگوی ۵ مرحله ای شناسایی درآمد هر دو استاندارد از همان رویکرد پنج مرحله ای پیروی می کنند (تشخیص قرارداد، شناسایی تعهدات عملکردی، تعیین قیمت معامله، تخصیص قیمت، شناسایی درآمد).
تاکید بر انتقال کنترل شناسایی درآمد مبتنی بر انتقال کنترل به مشتری است، نه صرفا انتقال ریسک و مزایا.
پرداخت های متغیر (Variable Consideration) هر دو استاندارد روش های مشابهی برای برآورد (ارزش مورد انتظار یا محتمل ترین مقدار) دارند.
درآمد در طول زمان vs در نقطه خاص ملاک تشخیص زمان شناسایی درآمد، ایفا شدن تعهد عملکردی است که می تواند در طول زمان یا در یک نقطه خاص باشد.
افشا هر دو استاندارد نیاز به افشای تفکیکی تعهدات عملکردی، مانده قراردادها، و تغییرات آن دارند.
---
⚠️ تفاوت های کلیدی
موضوع استاندارد ایران (شماره ۴۳) IFRS 15
منبع قانونی و نهاد تدوین کننده سازمان حسابرسی ایران هیئت استانداردهای بین المللی حسابداری (IASB)
محدوده کاربرد در ایران، برخی قراردادها (مانند بیمه و اجاره) با استانداردهای داخلی خاص جداگانه بررسی می شوند مشابه است، اما IFRS پوشش جهانی دارد و برخی استثنائات ممکن است متفاوت تفسیر شوند
تطبیق با شرایط بومی امکان اعمال قضاوت حرفه ای با تاکید بر شرایط اقتصادی و حقوقی داخلی بیشتر است IFRS بیشتر مبتنی بر اصول است و نیاز به قضاوت حرفه ای با مستندات گسترده دارد
پیوست ها و مثال های کاربردی استاندارد ۴۳ ضمائم ساده تری دارد IFRS 15 دارای راهنمای کاربردی (Application Guidance) بسیار گسترده و مثال های تفصیلی است
موضوعات مالی اسلامی (مانند سود مشارکتی) در ایران ممکن است ملاحظات شرعی لحاظ شود در IFRS این موارد به صراحت پوشش داده نمی شوند مگر از منظر قراردادی
---
📝 نتیجه گیری
استاندارد حسابداری شماره ۴۳ به صورت تقریبا کامل معادل IFRS 15 است و اصول اصلی را اقتباس کرده است، اما:
در اجرا ممکن است تعدیل هایی بومی سازی شده با توجه به قوانین، فرهنگ تجاری، و ساختار اقتصادی ایران مشاهده شود.
راهنمایی های اجرایی و نمونه ها در IFRS 15 کامل تر است و برای پیچیدگی های قراردادهای چندمرحله ای یا صنعتی، مزیت دارد.