سامان حقیقی
88 یادداشت منتشر شدهفوریت های اجتماعی: نجات در زمان بحرانی
فوریت های اجتماعی به عنوان یکی از مهم ترین نهادهای خدمات اجتماعی در زمان بحران ها، نقش مهمی در کاهش آسیب ها و حمایت از افراد آسیب دیده ایفا می کنند. این مقاله به بررسی وظایف و خدمات فوریت های اجتماعی در هنگام بروز بلایای طبیعی و غیرطبیعی در ایران می پردازد.
تعریف فوریت های اجتماعی
فوریت های اجتماعی به مجموعه ای از خدمات تخصصی شبانه روزی و رایگان اطلاق می شود که به محض وقوع بحران های فردی، خانوادگی و اجتماعی، ارائه می گردند. این خدمات شامل پاسخگویی تلفنی به خط ۱۲۳، خدمات سیار فوریت های اجتماعی و پایگاه های خدمات اجتماعی است. این خدمات به افراد خشونت دیده (کودک آزاری، همسرآزاری، سالمندآزاری)، افرادی که در شرایط اضطراری و بحرانی قرار دارند، و دیگر افرادی که نیازمند کمک فوری هستند، ارائه می شود.
وظایف کارکنان فوریت های اجتماعی
کارمندان نهاد فوریت های اجتماعی دارای وظایف متعددی هستند که عبارتند از:
- شناسایی آسیب زاها: شناسایی کانون های آسیب زا و مشکلات اجتماعی از اولین مراحل کمک به افراد آسیب دیده است.
- مداخلات روانی-اجتماعی: انجام مداخلات فوری و روانی به منظور کاهش استرس های ناشی از بحران.
- توانمندسازی افراد: فراهم کردن شرایط لازم برای بازگشت افراد به زندگی عادی و اجتماعی و کمک به آن ها در بازسازی زندگی اشان.
- حمایت از خانواده ها: پیگیری و تقویت روابط خانوادگی و اجتماعی به منظور بهبود وضعیت روحی و اجتماعی آسیب دیدگان.
بلایای طبیعی و آسیب های انسانی
با وجود این که در تعریف فوریت های اجتماعی به آسیب های ناشی از بلایای طبیعی اشاره نشده است، اما این بلایا تاثیر عمیقی بر زندگی انسان ها دارند. هر بار که بلایای طبیعی مانند سیل، زلزله یا آتش سوزی به وقوع می پیوندد، انسان ها با عواطف، احساسات و دردهای عمیق مواجه می شوند. از دست دادن عزیزان، دارایی ها، و منابع روانی به شدت بر کیفیت زندگی افراد تاثیر می گذارد. در این مواقع، فوریت های اجتماعی باید دو نوع خدمت ارائه دهند:
- عملیات امدادی: عموما در قالب نجات و انتقال آسیب دیدگان به مکان های ایمن.
- مداخلات روانی و اجتماعی: ضرورت تامین سلامت روانی افراد آسیب دیده و کمک به آن ها جهت بازیابی زندگی عادی.
اهمیت فوریت های اجتماعی در بحران ها
فوریت های اجتماعی دارای دو نقش مهم است:
- درمان افراد آسیب دیده: توانمندسازی روانی و اجتماعی افرادی که در اثر بلایای طبیعی آسیب دیده اند.
- پیشگیری از بروز آسیب های جدید: با ارائه خدمات به موقع و موثر به آسیب دیدگان، می توان از بروز مشکلات و آسیب های بعدی جلوگیری کرد.
ارائه اقدامات حمایتی و توانمندسازی محور به جای صرفا حمایتگری، می تواند تاثیر قابل توجهی در بهبود وضعیت اجتماعی و روحی آن ها داشته باشد.
تیم فوریت های اجتماعیتیم های فوریت های اجتماعی معمولا شامل روانشناسان، مددکاران اجتماعی، پزشکان و روانپزشکان می شوند. این تیم ها با توجه به تخصص و مهارت های خود خدمات را به آسیب دیدگان ارائه می دهند. از آن جا که مددکاران اجتماعی ممکن است در جلب مشارکت های اجتماعی و همکاری با مسئولین منطقه ای موفق تر باشند، آن ها می توانند نقش مهمی در کاهش مشکلات و تسهیل راه حل های موثر ایفا کنند.
نتیجه گیری
فوریت های اجتماعی نه تنها در زمان بحران ها به عنوان نهادهای نجات دهنده عمل می کنند، بلکه وظیفه دارند تا از بروز آسیب های جدید جلوگیری کرده و شرایط مناسبی برای بازگشت افراد به زندگی عادی فراهم آورند. حساس سازی جامعه و بهره برداری از پتانسیل هایی که در محل حادثه وجود دارد، می تواند به موفقیت هرچه بیشتر خدمات ارائه شده کمک کند. بنابراین، توجه به فوریت های اجتماعی به عنوان یک ضرورت در جامعه بلاخیز ایران اهمیت ویژه ای دارد.