چرایی نگرانی ها درباره نقش معلم های بلاگر در تضعیف اعتبار سیستم آموزشی
در سال های اخیر، تحولات فناوری و ظهور شبکه های اجتماعی باعث شده است که نقش معلمان و فرآیندهای آموزشی به شکل قابل ملاحظه ای تغییر کند. معلم های بلاگر، که محتواهای آموزشی را در بسترهای دیجیتال و به صورت مستقل ارائه می کنند، به یکی از موضوعات جنجالی و بحث برانگیز در حوزه آموزش تبدیل شده اند. هرچند این پدیده مزایای فراوانی همچون افزایش دسترسی و تنوع در آموزش را به همراه دارد، اما نگرانی های گسترده ای نیز در رابطه با تاثیرات منفی این معلمان غیررسمی و غیرمتمرکز بر اعتبار و سوق دادن سیستم های آموزشی رسمی وجود دارد.
تعریف و ملاک های تشخیص معلم بلاگر
معلم بلاگر فردی است که در بسترهای دیجیتال، به ویژه شبکه های اجتماعی، یوتیوب،اینستاگرام ، وب سایت ها و پلتفرم های آموزش آنلاین، محتواهای آموزشی یا غیر آموزشی مرتبط با کلاس درس تولید و منتشر می کند. این فرد، غالبا بدون نیاز به داشتن مدارک رسمی تربیت معلم، مجوزهای رسمی، یا تعریف شده در ساختارهای سیستم آموزشی، به عنوان یک مدرس مستقل فعالیت می نماید. هدف اصلی این معلم ها، آموزش، راهنمایی یا انتقال دانش به مخاطبان خود در قالب ویدئو، مقاله، پادکست یا دوره های اینترنتی است، که اغلب به صورت غیررسمی و مستقل انجام می شود.
ملاک های تشخیص معلم بلاگر
برای شناخت و تمایز معلم بلاگر از معلمان رسمی، معیارهای زیر به کار می روند:
- عدم داشتن مدرک رسمی آموزشی:
معلم بلاگر معمولا مدرک معتبر یا مجوز رسمی از نهادهای آموزشی رسمی ندارد، در حالی که معلم رسمی بر اساس مدارک تحصیلی و استانداردهای خاص فعالیت می کند. - عدم وابستگی به نهادهای آموزش رسمی:
این افراد غالبا مستقل از ساختارهای آموزشی، سازمان ها یا وزارتخانه های آموزش و پرورش فعالیت می کنند و در قالب نهادهای رسمی ثبت نشده اند. - نوع محتوا و شیوه ارائه:
محتواهای معلم بلاگر اغلب در قالب ویدئوهای کوتاه، مطالب وب، پادکست ها، یا دوره های غیررسمی منتشر می شود و ممکن است در شبکه های اجتماعی یا سایت های شخصی باشد، در حالی که معلمان رسمی عمدتا در سیستم های آموزشی، با برنامه های مصوب و روش های استاندارد فعالیت می کنند. - سطح شناخت تخصصی و تجربه:
ممکن است معلم بلاگر دارای دانش و تخصص های قوی باشد، اما این مهارت ها و دانش ها غالبا بر اساس تجربیات فردی است و تحت نظارت سیستم های آموزشی رسمی قرار ندارد. - پروانه یا مجوز فعالیت:
معلم بلاگر معمولا مجوز رسمی فعالیت ندارد، در حالی که معلمان رسمی مستند به مجوزهای فعالیت از نهادهای ذی ربط هستند. - هدف و انگیزه فعالیت:
معلم بلاگر ممکن است هدفش ترویج دانش، کسب درآمد، یا برندسازی شخصی باشد، برخلاف معلمان رسمی که هدفشان تربیت نیروی آموزشی بر اساس برنامه های تعیین شده است.
این معیارها به کمک نهادهای نظارتی، والدین، دانش آموزان و خود فرد قابل استفاده است تا معلم بلاگر بودن یا نبودن او شناسایی شده و در رابطه با نقش و مسئولیت های آن ها تصمیم گیری شود.
در این یادداشت، دلایل و پارامترهای اصلی نگرانی ها در راستای تضعیف اعتماد عمومی، کاهش کیفیت آموزش، دامن زدن به نابرابری ها، و تداخل با وظایف نظام های آموزشی رسمی بررسی می شود. برای فهم بیشتر باید به زمینه های تاریخی، فرهنگی، و اجتماعی مرتبط با نقش معلم های بلاگر، جایگاه آموزش رسمی و جاری بودن روند جهانی شدن و دیجیتالیزه شدن آموزش نگاهی دقیق داشت.
۱. نقش و جایگاه معلم های بلاگر در فضای آموزش دیجیتال
در دنیای امروز، فضای مجازی، به ویژه شبکه های اجتماعی و یوتیوب، به بسترهای اصلی ارائه محتواهای آموزشی تبدیل شده اند. معلم های بلاگر، افراد یا فعالان فضای مجازی هستند که با تولید محتواهای آموزشی، در قالب ویدئو، پادکست، مقاله، و دوره های آنلاین، جایگاهی مستقل و غیررسمی در فضای آموزش یافته اند.
این معلمان اغلب بدون نیاز به مراتب تحصیلی رسمی، گواهینامه های معتبر و مجوزهای آموزشی، با بهره گیری از دانش تخصصی، تجربیات شخصی، و روش های نوین، به عنوان منابع آموزشی جایگزین یا مکمل عمل می کنند. این رویکرد، در کنار مزایای اش، چالش هایی گسترده وجود دارد که نگرانی های زیادی درباره تاثیرات بلندمدت آن بر سیستم های رسمی آموزش به وجود آورده است.
۲. تضعیف اعتبار آموزش رسمی
_ کاهش اعتماد عمومی به نظام های آموزشی
یکی از نگرانی های اصلی، تاثیر معلمان بلاگر بر اعتماد عمومی نسبت به سیستم های آموزشی است. در عرصه های آنلاین، محتواهای غیررسمی، غیرمجاز، و بعضا غیرعلمی، به راحتی قابل دسترسی است و ممکن است جایگزین آموزش های رسمی و معتبر شود؛ به این دلیل، اعتماد به نظام آموزش رسمی کاهش یافته، زیرا فعالیت های مستقل و بدون کنترل، بیشتر دیده می شود. در نتیجه، مردم و دانش آموزان ممکن است نظام های تحصیلی سنتی را بی اعتبار یا ناکافی ارزیابی کنند.
_ تداخل در اعتماد به مدرک و گواهی های رسمی
در نظام آموزشی، مدرک و گواهی های رسمی از اعتبار و اعتماد بالایی برخوردارند که نشان دهنده کسب مهارت و دانش بر اساس استانداردهای پذیرفته شده است. معلم های بلاگر، با ارائه آموزش های بدون اعتباربخشی رسمی، ممکن است باعث شوند که ارزش این مدارک کاهش یابد، زیرا افراد می خواهند بدون مراحل رسمی، به مهارت دست یابند و مدرک های رسمی را بی اهمیت تلقی کنند.
۳. کاهش کیفیت آموزش و تربیت
_ نبود نظارت و استانداردسازی
یکی از مهم ترین تفاوت های نظام های آموزشی رسمی، نظارت و ارزیابی مستمر بر فعالیت معلمان و محتواهای ارائه شده است. در مقابل، محتوای تولید شده توسط معلمان بلاگر غالبا تحت کنترل و ارزیابی رسمی نیست و ممکن است حاوی نادرستی ها، اطلاعات ناپایدار، یا محتوای غیراخلاقی باشد. این وضعیت به کاهش کیفیت آموزش کمک می کند و خطر آموزش نادرست یا ناقص را افزایش می دهد.
_ عدم تمرکز بر تربیت مهارت های نرم و مهارت های اصلی
معلم های بلاگر ممکن است بر مهارت های تخصصی یا موضوعات خاص تمرکز کرده و از روش های متنوع و استانداردهای تربیت مهارت های نرم مانند حل مسئله، همکاری، و تفکر انتقادی غفلت کنند، چرا که این مهارت ها نیازمند رویکردهای ساختاری و نظارتی است که در آموزش های غیررسمی کمتر مشاهده می شود.
۴. تاثیرات منفی بر نابرابری های آموزشی
_ تفاوت در دانش و امکانات فناوری
در حالی که معلمان بلاگر ممکن است در دسترس افراد در مناطق شهری و مناطق برخوردار باشند، اما در کشورهای در حال توسعه، مناطق روستایی و کم برخوردار با محدودیت های زیرساختی و فناوری مواجه هستند، که این موضوع، شکاف میان گروه های مختلف جامعه را عمیق تر می کند.
_ تفاوت در سطح سواد و توانمندی فنی
محتواهای آنلاین اغلب نیازمند توانمندی های فنی، سواد دیجیتال و زبان انگلیسی است که ممکن است برای قشر گسترده ای از دانش آموزان و والدین دشوار باشد. این مساله، منجر به انحصار آموزش در دست افراد برخوردار و توانمند و تداوم نابرابری های آموزشی می شود.
۵. تداخل وظایف نظام های آموزشی رسمی
_ چالش در هماهنگی و یکپارچگی برنامه های آموزشی
معلم های بلاگر اغلب محتوای آموزشی مستقل و متفاوتی ارائه می کنند که ممکن است با اهداف، استانداردها و برنامه های مصوب نظام های آموزشی رسمی تداخل یا تضاد داشته باشد. این وضعیت، سردرگمی و بی نظمی در فرآیند آموزش را افزایش می دهد و فرآیند تربیت و تعلیم را مختل می سازد.
_ سوءاستفاده و تبلیغات نادرست
در محیط های آنلاین، برخی معلمان بلاگر ممکن است از فرصت برای تبلیغ کالا، دوره های غیرمجاز، یا آموزش های غیراخلاقی بهره برداری کنند. این موارد، بر قوانین و استانداردهای آموزش رسمی تاثیر منفی گذاشته و اعتبار این فرآیندها را تخریب می کند.
۶. پیامدهای اجتماعی و فرهنگی
معلمان بلاگر ممکن است ارزش ها، فرهنگ و هنجارهای جامعه را به صورت نادرست ترویج دهند یا باورهای نادرستی را در فرآیند آموزش جا بیاندازند. این مسئله می تواند بر شکل دهی شخصیت و هویت جامعه تاثیرگذار باشد و در مواردی، منجر به نابسامانی های فرهنگی شود.
نتیجه گیری
در این یادداشت، با بررسی دلایل و پارامترهای مختلف نگرانی ها درباره نقش معلم های بلاگر، مشخص شد که این پدیده، اگرچه فرصت های نوین و راه حل های انعطاف پذیر در آموزش ایجاد می کند، اما در عین حال، چالش ها، مخاطرات و خطرات قابل توجهی برای سیستم های آموزشی رسمی دارد. برای حفظ اعتبار، کیفیت، و کارآمدی نظام های آموزشی، نیاز است سیاست گذاران، نهادهای آموزش و جامعه در کنار توسعه فناوری و محتواهای دیجیتال، جایگاه، استانداردها و فرآیندهای نظارت و ارزیابی خود را تقویت کنند.
در نهایت، توازن میان بهره گیری از مزایای معلمان بلاگر و مدیریت خطرات و معایب آن، کلید حفظ سلامتی و اعتبار سیستم های آموزشی در آینده است. پیوند دادن آموزش های رسمی بهInnovative digital platforms و ترویج آموزش های ترکیبی (blended learning) می تواند راه حل منطقی در این مسیر باشد.
