نقشه برداری از سلامت: چگونه طراحی شهری می تواند طول عمر را افزایش دهد؟

نقشه برداری از سلامت: چگونه طراحی شهری می تواند طول عمر را افزایش دهد؟

امروزه اثبات شده است که شهرها، تنها مجموعه ای از خیابان ها و ساختمان ها نیستند، بلکه سیستم هایی زنده اند که می توانند مستقیما بر کیفیت زندگی، سلامت روان و حتی طول عمر شهروندان تاثیر بگذارند. مفهوم جدیدی با عنوان «شهرهای طول عمر» (Longevity Cities) در حال ظهور است که در آن طراحی شهری نه تنها بهینه سازی عملکرد، بلکه افزایش سال های زندگی سالم و باکیفیت را هدف قرار می دهد.

مطالعات جهانی نشان می دهند که عواملی چون دسترسی آسان به فضاهای سبز، پیاده روهای ایمن، نور طبیعی، تهویه مناسب، تراکم متناسب، کاهش ترافیک و آلودگی، و نزدیکی به خدمات عمومی، نقش کلیدی در کاهش بیماری های مزمن، استرس و افسردگی دارند (World Health Organization, 2023). این یعنی طراحی شهر می تواند همان قدر تاثیرگذار باشد که ژنتیک و سبک زندگی.

در شهر آکرون در اوهایو، پروژه هایی تحت عنوان Blue Zones اجرا شده اند؛ مناطقی که در آن طراحی شهری به سبک زندگی فعال و روابط اجتماعی معنا دار کمک می کند. برای مثال، مسیرهای دوچرخه سواری متصل، بازارهای محلی در دسترس، نیمکت هایی برای تعامل اجتماعی، و کاهش وابستگی به خودرو باعث افزایش امید به زندگی در این مناطق شده اند (Buettner, 2021).

شهرهای سلامت محور، نه فقط با افزودن فضای سبز، بلکه با توزیع عادلانه آن در مناطق فقیرنشین، با طراحی برای تحرک طبیعی (مثل پیاده روی و دوچرخه سواری)، و کاهش محرک های استرس زا مانند ترافیک سنگین، صدای زیاد و نور مصنوعی بیش از حد، سلامت جمعی را ارتقا می دهند.

در ایران، با وجود زیرساخت های طبیعی مانند کوه، باغ، و کوچه باغ های سنتی، اما طراحی شهرهای جدید غالبا بدون توجه به ابعاد سلامت روان و فیزیکی انجام می شود. تراکم های بالا، کمبود فضای باز، نبود پیاده روهای ایمن، و دسترسی محدود به طبیعت، به چالشی برای سلامت عمومی شهروندان تبدیل شده اند.

نقشه برداری از سلامت در طراحی شهری، دعوتی است به معماران، شهرسازان و سیاست گذاران برای درک عمیق تر از تاثیر محیط بر روان و بدن انسان. شهر سالم، شهری است که به طور فعال از طول عمر و کیفیت زندگی شهروندانش حمایت می کند، نه صرفا عملکرد و درآمدزایی.