مسئولیت مدنی قوه قاهره از حیث مسئولیت قراردادی و غیرقراردادی و...

قوه قاهره (یا فورس ماژور) در حقوق، به حوادث غیرقابل پیش بینی و غیرقابل اجتناب اشاره دارد که مانع اجرای تعهدات قراردادی یا غیرقراردادی می شوند. در مسئولیت مدنی، قوه قاهره می تواند موجب رفع مسئولیت فرد از جبران خسارت شود، اما این معافیت همیشه قطعی نیست و به شرایط خاصی بستگی دارد.

قوه قاهره و مسئولیت قراردادی:

در قراردادها، بند قوه قاهره معمولا وجود دارد که طرفین را از مسئولیت عدم اجرای تعهدات در صورت وقوع حوادث غیرقابل پیش بینی و غیرقابل اجتناب معاف می کند. به عنوان مثال، اگر یک حادثه طبیعی مانع تحویل کالا به موقع شود، طرف فروشنده به دلیل وجود قوه قاهره ممکن است از مسئولیت عدم اجرای تعهدات معاف شود.

قوه قاهره و مسئولیت غیرقراردادی:

در مسئولیت غیرقراردادی، قوه قاهره می تواند تا حدی بر مسئولیت فرد تاثیر بگذارد. به عنوان مثال، اگر یک زلزله باعث خسارت به اموال شخصی شود، ممکن است فردی که به عنوان عامل زلزله شناخته می شود، از مسئولیت جبران خسارت معاف شود، اما این معافیت بستگی به شرایط خاصی دارد.

شرایط معافیت از مسئولیت:

برای معاف شدن از مسئولیت به دلیل قوه قاهره، چند شرط لازم است:

 غیرقابل پیش بینی بودن حادثه:

حادثه باید غیرقابل پیش بینی باشد، یعنی با وجود تمام اقدامات احتیاطی، امکان وقوع آن وجود نداشته باشد. 

غیرقابل اجتناب بودن حادثه:

حادثه باید غیرقابل اجتناب باشد، یعنی با وجود تمام تلاش ها، از وقوع آن جلوگیری به عمل نیاید.

خارج از کنترل بودن حادثه:

حادثه نباید ناشی از اقدامات یا کوتاهی های فردی باشد که به جبران خسارت ملزم است. 

مسئولیت مدنی:

اگرچه قوه قاهره معمولا مانع ایجاد مسئولیت قراردادی می شود، اما در برخی موارد، ممکن است مسئولیت مدنی ایجاد شود. اگر قوه قاهره ناشی از تقصیر یا کوتاهی یکی از طرفین باشد، ممکن است خسارت وارد شده به طرف دیگر جبران شود.

مثال:

اگر یک شرکت به دلیل یک زلزله غیرقابل پیش بینی نتواند کالایی را تحویل دهد که در قرارداد تعهد کرده بود، ممکن است از پرداخت خسارت معاف شود، اما اگر خسارت به دلیل کوتاهی در نگهداری انبارهای شرکت باشد، ممکن است مسئولیت مدنی برای آن شرکت ایجاد شود.

شرایط معافیت از مسئولیت:

برای اینکه قوه قاهره مانع ایجاد مسئولیت شود، باید غیرقابل پیش بینی، غیرقابل اجتناب و خارج از کنترل طرفین باشد و به طور مستقیم مانع انجام تعهدات شود.

شرایط ایجاد مسئولیت مدنی:

اگر قوه قاهره ناشی از تقصیر یا کوتاهی یکی از طرفین باشد، مسئولیت مدنی برای آن طرف ایجاد می شود. همچنین، اگر قوه قاهره موجب ورود خسارت به طرف دیگر شود، ممکن است جبران خسارت از طرف مسئول مورد درخواست قرار گیرد.