محمود قوچانی
18 یادداشت منتشر شدهنقش منطقه آزاد ارس در کاهش اثر تحریم ها و رونق کسب وکارها
منطقه آزاد ارس با بهره گیری از موقعیت ژئوپلیتیک خود در مجاورت مرزهای سه کشور مهم منطقه (آذربایجان، ارمنستان و نخجوان)، توانسته به یکی از بسترهای موثر در کاهش تبعات تحریم های اقتصادی بر اقتصاد ایران تبدیل شود. معافیت های گمرکی، مالیاتی و ارزی در این منطقه امکان تبادل کالا، خدمات و سرمایه با کشورهای همسایه را در شرایط محدودیت های بین المللی تسهیل کرده و در نتیجه، فضای مناسبی برای انجام تجارت غیرمستقیم، صادرات مجدد و همکاری های منطقه ای فراهم آورده است. این امر به ویژه در حوزه هایی مانند قطعات صنعتی، محصولات کشاورزی و مواد اولیه، موجب افزایش تاب آوری اقتصادی و استمرار فعالیت های تجاری در دوران تحریم شده است.

از سوی دیگر، فرصت های قانونی موجود در منطقه آزاد ارس نظیر ثبت شرکت با سهولت بالا، واردات ماشین آلات بدون پرداخت عوارض، و امکان معامله با ارزهای غیررسمی، محیطی جذاب برای کارآفرینان و سرمایه گذاران داخلی و خارجی به وجود آورده است. این سیاست ها باعث رشد کسب وکارهای کوچک و متوسط، توسعه صنایع تبدیلی، ایجاد بازارهای صادرات محور و افزایش اشتغال در منطقه شده اند. در نتیجه، ارس نه تنها به یک نقطه کلیدی برای دور زدن تحریم ها، بلکه به مدلی موفق برای مدیریت هوشمندانه اقتصاد در شرایط فشار خارجی تبدیل شده که ظرفیت الگوگیری در سایر مناطق آزاد را نیز دارد.
در ادامه این روند، تعاملات فرامرزی منطقه آزاد ارس با اتحادیه اقتصادی اوراسیا و کشورهای قفقاز جنوبی، بستر مهمی برای توسعه تجارت چندجانبه و تقویت زنجیره های تامین منطقه ای ایجاد کرده است. این منطقه با تسهیل انتقال فناوری، مشارکت در پروژه های مشترک تولیدی و بهره برداری از مسیرهای حمل ونقل جایگزین نظیر کریدور شمال-جنوب، توانسته نقش مکملی در دور زدن محدودیت های بانکی و ارزی ایفا کند. همچنین، حضور دفاتر نمایندگی شرکت های خارجی، ایجاد نمایشگاه های تخصصی و توسعه بازارهای صادراتی محصولات دانش بنیان، منطقه ارس را به یکی از موتورهای محرک رشد اقتصادی ملی در دوران تحریم بدل کرده است. بهره برداری هدفمند از این فرصت ها نیازمند تدوین سیاست های حمایتی دقیق، تسهیل در فرآیندهای بوروکراتیک و حمایت از نوآوری های تجاری و صنعتی در بستر این منطقه راهبردی است.