فرسودگی روانی دیجیتال در نسل Z: نگاهی روان شناختی به خستگی ناشی از حضور مداوم در فضای مجازی

در سال های اخیر، با گسترش شدید استفاده از شبکه های اجتماعی، اپلیکیشن های ارتباطی و فضای دیجیتال، نسلی از جوانان شکل گرفته که تقریبا از بدو تولد با فناوری عجین بوده اند: نسل Z. این نسل بیش از هر گروه سنی دیگری در معرض پیام های چندرسانه ای، تعاملات مجازی و حضور دائم در بسترهای دیجیتال قرار دارد. اما این حضور همیشگی، پیامدهایی کمتر بررسی شده را به دنبال داشته است؛ از جمله فرسودگی روانی دیجیتال (Digital Mental Fatigue).

فرسودگی روانی دیجیتال به حالتی اطلاق می شود که فرد، به دلیل استفاده بی وقفه از تکنولوژی، به ویژه موبایل و فضای مجازی، دچار خستگی شناختی، کاهش تمرکز، بی انگیزگی، و گاه علائم اضطراب و افسردگی می شود. نسل Z، به دلیل وابستگی شدید به ارتباطات آنلاین، بیش از سایر گروه ها مستعد این نوع خستگی است. از نشانه های رایج این پدیده می توان به ناتوانی در قطع ارتباط با تلفن همراه، اجتناب از تعاملات واقعی، اضطراب جدایی از اینترنت، و فرسایش تدریجی مهارت های اجتماعی اشاره کرد.

با توجه به اهمیت سلامت روان در دوران نوجوانی و جوانی، لازم است که سیاست گذاران آموزشی و نهادهای روان شناسی، راهکارهایی برای آگاه سازی، پیشگیری و درمان این نوع فرسودگی طراحی کنند. آموزش سواد دیجیتال، ترویج تفکیک زمان آفلاین و آنلاین، و تشویق به حضور در فعالیت های فیزیکی و جمعی می تواند نقش مهمی در کاهش آثار روانی منفی فضای مجازی ایفا کند.