نقش پزشکی اجتماعی در گسترش تاب آوری

نقش پزشکی اجتماعی در گسترش تاب آوری

پزشکی اجتماعی در گسترش تاب آوری با ارتقای عدالت اجتماعی و برابری، زمینه را برای توانمندسازی گروه های آسیب پذیر فراهم می آورد و به حفظ عملکرد نظام های اجتماعی کمک می کند

پزشکی اجتماعی به عنوان شاخه ای از علوم پزشکی، تمرکز خود را بر روی عوامل اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و محیطی تاثیرگذار بر سلامت افراد و جوامع قرار میدهد.

این رشته با درک عمیق از ارتباط بین نابرابری های اجتماعی و سلامت، به دنبال کاهش شکافهای بهداشتی و ارتقای کیفیت زندگی است.

در این میان گسترش تاب آوری به عنوان توانایی جامعه در مقابله با بحرانها، بازیابی و سازگاری پس از شوکهای بیرونی، یکی از اهداف کلیدی پزشکی اجتماعی محسوب میشود. پزشکی اجتماعی با تقویت زیرساختهای اجتماعی و بهداشتی، نقش بی مانندی در تحقق این هدف ایفا میکند.

عوامل اجتماعی تعیین کننده سلامت و تاثیر آنها بر تاب آوری
عواملی مانند فقر، سطح تحصیلات، دسترسی به مسکن ایمن، امنیت غذایی و عدالت در توزیع منابع، به عنوان عوامل اجتماعی تعیین کننده سلامت شناخته میشوند.

این عوامل تاثیر مستقیمی بر توانایی افراد و جوامع در مواجهه با بحرانهایی مانند همه گیری، رویدادهای طبیعی یا تغییرات آب و هوایی دارند.

پزشکی اجتماعی با شناسایی و رفع این نابرابریها، زیرساختی پایدار برای گسترش تاب آوری ایجاد میکند. برای مثال، بهبود دسترسی به خدمات بهداشتی در مناطق محروم، علاوه ب رکاهش آمار مرگ و میر تاب آوری و ظرفیت جامعه را برای پاسخگویی به بحرانهای آینده افزایش خواهدداد.

پزشکی اجتماعی در گسترش تاب آوری از طریق تقویت شبکه های اجتماعی و روابط حمایتی، موجب افزایش حمایت عاطفی و دسترسی به منابع در مواقع بحران می شود

۳. نقش آموزش و توانمندسازی جامعه در تقویت تاب آوری
توانمندسازی جامعه از طریق آموزشهای بهداشتی، یکی از ابزارهای کلیدی پزشکی اجتماعی برای گسترش تاب آوری است.

آگاهی بخشی درباره پیشگیری از بیماریها، تغذیه سالم و مدیریت استرس، به افراد کمک میکند تا در شرایط بحرانی تصمیماتی آگاهانه بگیرند

برنامه های آموزشی که بر مشارکت جمعی و همکاریهای محلی تاکید دارند، شبکه های اجتماعی قوی و کارآمدی را ایجاد میکنند.

این شبکه ها در زمان بحران، به عنوان سیستمهای حمایتی عمل کرده و تاب آوری جامعه را تقویت مینمایند.

۴. عدالت در سلامت خشت اول و سنگ بنای تاب آوری اجتماعی است.
عدالت در سلامت به معنای دسترسی عادلانه تمام افراد به منابع بهداشتی، بدون توجه به موقعیت اجتماعی یا اقتصادی آنهاست.

پزشکی اجتماعی با مبارزه علیه تبعیض در ساختار و سیستم های بهداشت، مانند نابرابری در دسترسی به واکسنها یا خدمات درمانی، به ایجاد جامعه ای عادلانه کمک میکند. این عدالت ریشه و پایه اصلی گسترش تاب آوری است.

۵. پزشکی اجتماعی و مدیریت بحرانهای بهداشتی
مدیریت بحرانهای بهداشتی، نیازمند هماهنگی بین بخشهای مختلف جامعه است. پزشکی اجتماعی با تمرکز بر برنامه ریزی های بلندمدت و سیاستگذاریهای مبتنی بر شواهد، ظرفیت سیستمهای بهداشتی را برای پاسخگویی به بحرانها افزایش میدهد.

ایجاد پایگاههای داده جامع درباره سلامت جامعه، آموزش نیروهای داوطلب محلی و توسعه پروتکلهای اضطراری، از جمله اقداماتی است که گسترش تاب آوری را تسهیل میکند. این رویکرد، نه تنها پاسخ به بحران را بهبود میبخشد، بلکه آسیبپذیری جامعه در برابر بحرانهای آینده را نیز کاهش میدهد.

-۶. تقویت سلامت روان؛ مولفه کلیدی در تاب آوری
سلامت روان به عنوان بخش جدایی ناپذیر تاب آوری شناخته میشود. پزشکی اجتماعی با پرداختن به عواملی مانند استرس ناشی از فقر، خشونت های ساختاری یا انزوای اجتماعی، به تقویت سلامت روان جامعه کمک میکند. برنامه هایی مانند مشاوره های گروهی، حمایت از قربانیان خشونت و ایجاد فضاهای عمومی امن، باعث افزایش احساس تعلق و امنیت در افراد میشوند.

گسترش تاب آوری بدون توجه به سلامت روان، ناقص و ناکارآمد خواهد بود.

دکتر محمدرضا مقدسی بنیانگذار خانه تاب آوری ایران در پایان آو.رده است پزشکی اجتماعی به عنوان موتور محرکه تاب آوری جامعه درتمامی سطوح است.
در جهان امروز که با چالشهای پیچیده ای مانند تغییرات اقلیمی، جنگها و اپیدمی های غافلگیر کننده روبه روست،گسترش تاب آوری به یکی از ضروری ترین اهداف جوامع تبدیل شده است.

پزشکی اجتماعی با ترکیب دانش پزشکی و بینش اجتماعی، راه حل های جامعی برای  تقویت سلامت فردی و جمعی ارائه میدهد.