تاثیرات مخرب مجادله همسران بر زندگی مشترک

تاثیرات مخرب مجادله همسران بر زندگی مشترک

نویسنده: وحید نژدساعی

مقدمه

مجادله و ستیزه جویی میان زوجین، همچون آفتی ویرانگر، بنیان خانواده را از درون می پوساند. این رفتار مخرب، اگرچه گاهی کوچک و بی اهمیت به نظر می رسد، می تواند به تدریج روابط عاطفی را نابود کند و زندگی مشترک را به سوی فروپاشی سوق دهد. در این مقاله، به برخی از پیامدهای منفی مجادله بین همسران پرداخته و هشدارهای اخلاقی و دینی در این زمینه را مرور می کنیم.

۱. تضعیف بنیان عاطفی خانواده

مجادله های مکرر، محبت و صمیمیت را بین زوجین کاهش می دهد. هر بار که همسران به جای گفت وگوی منطقی، به جر و بحث و نیش و کنایه متوسل می شوند، بخشی از اعتماد و علاقه متقابل از بین می رود. این روند، اگر ادامه یابد، به تدریج گرمای محبت را از کانون خانواده می گیرد و زندگی را به سرایی سرد و بی مهر تبدیل می کند.

امام هادی (علیه السلام) می فرمایند: «المراء یفسد الصداقه القدیمه، و یحلل العقده الوثیقه، و اقل ما فیه ان تکون فیه المغالبه، و المغالبه اس اسباب القطیعه.»؛
مجادله کردن، دوستی دیرین را از بین می برد و پیوند استوار را از هم می گسلد و کمترین چیزی که در مجادله هست، چیره جویی است و چیره جویی، خود عامل اصلی قطع رابطه می باشد. (اعلام الدین، ۳۱۱؛ موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث: https://hadith.net).

۲. ایجاد روحیه تخاصم و کینه توزی

وقتی مجادله به عادت تبدیل شود، همسران به جای یافتن راه حل، به دنبال پیروزی در بحث هستند. این رفتار، کینه و دشمنی را در دل ها می افزاید و فضای خانه را مسموم می کند. در چنین شرایطی، حتی کوچک ترین اختلاف نظرها نیز به جنگ بزرگی تبدیل می شود.

امام علی (علیه السلام) می فرمایند: «ثمره المراء الشحناء»؛ نتیجه مجادله، دشمنی و کینه توزی است. (غرر الحکم: ۴۶۰۷؛ موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث: https://hadith.net).

۳. الگویی نامناسب برای فرزندان

کودکانی که در محیط پرتنش خانوادگی رشد می کنند، مجادله و پرخاشگری را به عنوان روش حل مسئله می آموزند. این الگوی رفتاری ناسالم، در آینده بر روابط اجتماعی و خانوادگی آن ها تاثیر منفی می گذارد.

امام علی (علیه السلام) می فرمایند: «المراء بذر الشر»؛ مجادله، بذر شر است. (غرر الحکم: ۳۹۳؛ موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث: https://hadith.net).

۴. کاهش سلامت روانی و جسمانی زوجین

استرس ناشی از مشاجرات مداوم، باعث اضطراب، افسردگی و حتی بیماری های جسمانی می شود. تحقیقات نشان داده است که زندگی در فضای پرتنش، سیستم ایمنی بدن را تضعیف و عمر را کوتاه می کند.

برهم کنش های بین CNS، غدد درون ریز و سیستم ایمنی بدن و تاثیر عوامل استرس زا مختلف بر سلول های سیستم ایمنی در مطالعات مختلف نشان داده شده است که بسته به شدت و طول مدت استرس می تواند برای انسان مفید و یا مضر باشد، لکن تاثیرپذیری سیستم ایمنی از سیستم عصبی انکارناپذیر است. همچنین یکی از عوامل مرتبط با استرس و ایمنی، سبک زندگی است. افراد جامعه می توانند با اصلاح سبک زندگی خود، میزان استرس های طولانی مدت را در زندگی کاهش داده و از اثرات سودمند و محافظتی استرس های کوتاه مدت بر ارتقا عملکرد ایمنی خود بهره مند شوند. (نیکنام محمدحسین، عبدالمحمدی کمال، معصومی الهام، فتاحی یوسف. اثرات پاتولوژیک استرس بر سیستم ایمنی. نشریه فرهنگ و ارتقاء سلامت. ۱۳۹۹; ۴ (۱) :۸۴-۷۹، http://ijhp.ir/article-۱-۱۹۳-fa.html).

۵. افزایش خطر طلاق

مجادله های بی پایان، آخرین مرحله قبل از فروپاشی زندگی مشترک است. بسیاری از طلاق ها نه به خاطر مشکلات بزرگ، بلکه به دلیل تکرار جر وبحث های کوچک و حل نشده رخ می دهند.

پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) می فرمایند: «ذروا المراء فان المومن لا یماری، ذروا المراء فان المماری قد تمت خسارته.»؛

مجادله را رها کنید؛ زیرا مومن مجادله نمی کند؛ مجادله را رها کنید؛ زیرا مجادله گر قطعا زیان می بیند.

(بحار الانوار: ج ۲، ص ۱۳۸، ح ۵۴: موسسه اهل البیت (ع)؛ https://ahlolbait.com).

۶. دوری از معنویت و سقوط اخلاقی

مجادله، انسان را از آرامش درونی و تقوا دور می کند. کسی که همیشه در حال جنگ لفظی است، به تدریج از فضایل اخلاقی مانند گذشت، مهربانی و مدارا فاصله می گیرد.

امام صادق (علیه السلام): «ایاک و المراء؛ فانه یحبط عملک. و ایاک و الجدال ؛ فانه یوبقک. و ایاک و کثره الخصومات؛ فانها تبعدک من الله »؛ از مجادله کردن بپرهیز؛ که این کار عمل تو را بر باد می دهد و از جر و بحث کردن بپرهیز؛ که این کار تو را هلاک می گرداند و زیاد ستیزه مکن؛ زیرا که تو را از خدا دور می کند. (تحف العقول: ۳۰۹؛ موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث: https://hadith.net).

توصیه ها و راهکارهای پیشگیری از مجادله

۱. سکوت هوشمندانه: گاهی بهترین پاسخ، سکوت است تا آتش اختلاف شعله ور نشود.
۲. گفت وگوی محترمانه: به جای سرزنش، با زبان نرم و منطقی مشکلات را مطرح کنید.
۳. پذیرش تفاوت ها: هیچ کس کامل نیست؛ گاهی باید با کاستی های همسر کنار آمد.
۴. مشورت با مشاور: در صورت تکرار اختلافات، از متخصصین خانواده کمک بگیرید.

برای رضای خداوند، و برای پیشگیری از طلاق، هرگز مجادله نکنید؛ زیرا مجادله بسیار زیان آور و پایان آن طلاق است. رسول مکرم اسلام (صلی الله علیه و آله) می فرمایند: «لایستکمل عبد حقیقه الایمان حتی یدع المراء وان کان محقا»؛ آدمی به مرتبه کمال ایمان نمی رسد، تا آن گاه که مجادله و ستیزه را وانهد؛ اگرچه حق با او باشد. (بحارالانوار، ج ۲، ص ۱۳۹؛ به نقل از مقاله «ریشه های طلاق»، علی اکبر مظاهری اصفهانی، هفته نامه شماره ۷۳۹، گروه علم و فرهنگ، صفحه شماره ۵؛ هفته نامه افق حوزه: https://ofoghhawzah.ir).

فرجام سخن

مجادله، بلایی خانمان سوز است که رضایت خداوند را از زندگی زناشویی دور می کند. همان گونه که پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمودند، حتی اگر حق با شماست، برای حفظ صلح و آرامش خانواده، از ستیزه جویی بپرهیزید. زندگی مشترک، نیازمند مدارا، گذشت و مهربانی است؛ نه جنگ و جدال بی پایان.

«و عاشروهن بالمعروف»؛ (... و با آنان (همسرانتان) به صورتی شایسته و پسندیده رفتار کنید ...) (سوره نساء، آیه ۱۹؛ دانشنامه اسلامی: https://wiki.ahlolbait.com).

منابع

1. قرآن کریم، سوره نساء، آیه ۱۹؛ دانشنامه اسلامی: https://wiki.ahlolbait.com.
2. اعلام الدین، ۳۱۱؛ موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث: https://hadith.net.
3. غرر الحکم: ۴۶۰۷؛ موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث: https://hadith.net.
4. غرر الحکم: ۳۹۳؛ موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث: https://hadith.net.
5. نیکنام محمدحسین، عبدالمحمدی کمال، معصومی الهام، فتاحی یوسف. اثرات پاتولوژیک استرس بر سیستم ایمنی. نشریه فرهنگ و ارتقاء سلامت. ۱۳۹۹; ۴ (۱) :۸۴-۷۹، http://ijhp.ir/article-۱-۱۹۳-fa.html.
6. بحار الانوار: ج ۲، ص ۱۳۸، ح ۵۴: موسسه اهل البیت (ع)؛ https://ahlolbait.com.
7. تحف العقول: ۳۰۹؛ موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث: https://hadith.net.
8. بحارالانوار، ج ۲، ص ۱۳۹؛ به نقل از مقاله «ریشه های طلاق»، علی اکبر مظاهری اصفهانی، هفته نامه شماره ۷۳۹، گروه علم و فرهنگ، صفحه شماره ۵؛ هفته نامه افق حوزه: https://ofoghhawzah.ir.

نویسنده: وحید نژدساعی ابدیان

سطح سه حوزوی رشته تبلیغ و معارف اسلامی