تاب آوری فرهنگی بدون وجود عدالت و برابری، تنها یک رویا باقی خواهد ماند.
تاب آوری فرهنگی از مسیر عدالت و برابری
دکترمحمدرضا مقدسی پدر تاب آوری ایران در ادامه آورده است تاب آوری فرهنگی بدون وجود عدالت و برابری، تنها یک رویا باقی خواهد ماند.
در دنیای مدرن و پیچیده امروز، عدالت و برابری تنها به عنوان اصول اخلاقی شناخته نمی شوند، بلکه نقشی اساسی در ساختار جوامع تاب آور و فرهنگ های پویا ایفا می کنند. عدالت اجتماعی و توزیع منصفانه منابع، زمینه را برای شکوفایی تمامی اقشار جامعه فراهم می کند. وقتی همه افراد بدون تبعیض از فرصت های یکسان برخوردار باشند، انگیزه ها تقویت شده، خلاقیت ها ظهور می کنند و نوآوری ها در سطح گسترده تری گسترش پیدا می کنند.
عدالت و برابری ضمن اینکه شکوفایی و رونق اقتصادی را بدنبال دارد مقاومت جامعه در برابر تحولات سیاسی، اقتصادی و محیطی را نیز افزایش می دهد. عدالت و برابری نه صرفا اهداف اخلاقی، بلکه ابزارهای عملی برای دستیابی به تاب آوری فرهنگی و توسعه پایدار هستند.
به توانایی یک جامعه در حفظ هویت فرهنگی خود در مقابل فشارهای داخلی و خارجی و همزمان تطبیق با شرایط متغیر تاب آوری فرهنگی گفته میشود در این راستا، عدالت و برابری به عنوان ستون های اصلی این تاب آوری عمل می کنند. وقتی تمامی گروه های فرهنگی در تصمیم گیری ها مشارکت داشته باشند و حقوق آن ها به خوبی رعایت شود، احساس تعلق و مسئولیت پذیری در آن ها تقویت می شود. این امر منجر به ایجاد یک فضای فرهنگی پویا و پایدار می گردد که قادر است به خوبی در برابر تهدیدات مختلف، اعم از تغییرات اقلیمی تا بحران های اجتماعی، مقاومت کند.
دکترمحمدرضا مقدسی پدر تاب آوری ایران در ادامه آورده است تاب آوری فرهنگی بدون وجود عدالت و برابری، تنها یک رویا باقی خواهد ماند.
اما در عمل، تحقق عدالت و برابری مستلزم طراحی سیاست های هوشمندانه در حوزه های آموزش، درآمدزایی، دسترسی به خدمات عمومی و مشارکت سیاسی است. دولت ها و نهادهای بین المللی باید برنامه هایی را اجرا کنند که به نحو موثری نابرابری ها را کاهش دهند و فرصت های برابر را برای تمامی افراد فراهم کنند.
در این مسیر، فرهنگ نیز نقش مهمی ایفا می کند؛ چرا که فرهنگ هایی که به ارزش های عدالت و تعامل متقابل اعتقاد دارند، به راحتی می توانند به عنوان الگوهایی برای سایر جوامع عمل کنند. این نوع فرهنگ ها با توجه به مشارکت گسترده مردم در فعالیت های اجتماعی و فرهنگی، قلب تپنده تاب آوری فرهنگی هستند.
قابل توجه اینکه برای دستیابی به جوامعی تاب آور و فرهنگ هایی پویا، باید به این واقعیت پی برد که عدالت و برابری فقط مقوله هایی نظری نیستند، بلکه ابزارهای عملی برای ساختن آینده ای بهتر هستند. این دو اصل می توانند جامعه را در برابر تنش ها و بحران ها تقویت کنند و فرهنگ را به عنوان یک منبع قدرت نرم، به کار گیرند.
اکنون که تاب آوری فرهنگی به منزله یک ضرورت استراتژیک موضوعیت یافته است بایستی متذکر شد بدون توجه به عدالت و برابری، غیرممکن خواهد بود.
دکتر محمدرضا مقدسی مشاور عالی ماموریت ملی تاب آوری فرهنگی هویت محور در ادامه آورده است عدالت و برابری دو ستون اصلی هر جامعه سالم و پویایی هستند که به دنبال رسیدن به تاب آوری فرهنگی می باشند. در یک جامعه عادلانه، فرصت ها به طور مساوی در دسترس قرار دارند و همه افراد بدون توجه به پیشینه اجتماعی، قومیت، جنسیت یا وضعیت اقتصادی می توانند به ظرفیت خود دست یابند.
این امر نه تنها از نظر اخلاقی صحیح است، بلکه از منظر عملی نیز باعث افزایش نوآوری، همبستگی اجتماعی و رشد پایدار می شود. وقتی افراد احساس کنند شانس عادلانه ای دارند، انگیزه بیشتری برای مشارکت فعال در توسعه جامعه پیدا می کنند.
این مشارکت گسترده است که زمینه را برای ایجاد فرهنگ های پویا و انعطاف پذیر فراهم می کند – فرهنگ هایی که قادرند در برابر تحولات اجتماعی، اقتصادی و محیطی مقاومت کنند و خود را با شرایط جدید هماهنگ کنند.
تاب آوری فرهنگی زمانی شکل می گیرد که جامعه مبتنی بر اصول عدالت و برابری سازماندهی شده باشد. در چنین جوامعی، تنوع فرهنگی به عنوان یک سرمایه اجتماعی مورد تقدیر قرار می گیرد و تمامی گروه ها احساس تعلق و هویت می کنند.
این احساس تعلق به نوبه خود باعث تقویت ارزش های مشترک، اعتماد متقابل و تعاملات سازنده میان افراد می شود. در مقابل، جوامعی که با بی عدالتی و نابرابری مواجه هستند، دچار تضعیف انسجام اجتماعی شده و به مرور زمان از لحاظ فرهنگی نیز ضعیف و غیرقابل تاب آوری می شوند.
لذا بنظر میرسد برای دستیابی به تاب آوری فرهنگی پایدار، باید نظام های آموزشی، اقتصادی و سیاسی را به گونه ای طراحی کرد که فرصت های برابر را برای تمامی افراد فراهم کنند و همه را در مسیر توسعه و خلاقیت فرهنگی سهیم سازند.
