🦠 چگونه مصالح زیستی آینده معماری پایدار را شکل می دهند؟

🦠 چگونه مصالح زیستی آینده معماری پایدار را شکل می دهند؟

در دنیای امروز که تغییرات اقلیمی و کمبود منابع طبیعی چالش های جدی برای صنعت ساخت وساز ایجاد کرده اند، توجه معماران و محققان به مصالح زیستی (bio-based materials) روزبه روز بیشتر می شود. این مصالح که از منابع تجدیدپذیر، ارگانیک و اغلب زیست سازگار تهیه می شوند، نه تنها اثرات منفی زیست محیطی را کاهش می دهند، بلکه امکان خلق معماری ای هم راستا با اصول اکولوژیک را فراهم می آورند.

از قارچ تا چوب اصلاح شده

یکی از نمونه های پیشرو در این زمینه، مایسلیوم (mycelium) است — شبکه ریشه مانند قارچ ها که می تواند در قالب های خاص رشد کند و به عنوان یک ماده سبک، مقاوم و زیست تخریب پذیر برای ساخت پنل ها، عایق ها یا حتی مبلمان مورد استفاده قرار گیرد. پروژه هایی نظیر پاویون مایسلیوم در MoMA PS1 نیویورک، کاربرد عملی این ماده را در مقیاس معماری نشان داده اند (Holt et al., 2021).

در کنار آن، مصالحی چون چوب اصلاح شده حرارتی، کاه فشرده، فیبرهای کنف، جلبک و حتی پوست مرکبات بازیافتی، به عنوان جایگزین های سالم تر و کم کربن تر برای بتن، پلاستیک یا عایق های نفت پایه در حال بررسی هستند.

رشد، نه تولید

برخلاف مصالح متعارف که نیازمند استخراج، پردازش و حمل ونقل پرانرژی اند، بسیاری از مصالح زیستی رشد می کنند. این روند به کاهش چشمگیر انرژی خاکستری (embodied energy) و آلاینده های کربنی منجر می شود. به عنوان مثال، آجرهای زیستی تولید شده با باکتری ها (BioBricks)، می توانند بدون پخت و در دمای اتاق شکل بگیرند، در حالی که آجر سنتی نیاز به پخت در کوره هایی با دمای بالا دارد (Heveran et al., 2020).

معماری زنده؟

آینده مصالح زیستی ممکن است فراتر از صرفا سازگار بودن با طبیعت باشد — این مصالح می توانند زنده باشند. تحقیقات در زمینه زیست معماری (living architecture) بر این ایده تمرکز دارد که مصالح ساختمانی بتوانند واکنش نشان دهند، ترمیم شوند یا حتی به شرایط محیطی پاسخ دهند. دیوارهایی از خزه که هوا را تصفیه می کنند یا پوسته هایی که رطوبت را جذب و دفع می کنند، دیگر رویا نیستند.

چالش ها: دوام، مقبولیت، مقررات

با وجود ظرفیت های بالا، مصالح زیستی همچنان با چالش هایی روبه رو هستند: دوام در برابر شرایط جوی، استانداردهای فنی، پذیرش کاربران، و هزینه تولید. با این حال، رشد فناوری نانو، چاپ زیستی (bio-printing) و رویکردهای میان رشته ای، این موانع را یکی یکی از میان برمی دارند.