وقتی روحانی بوشهری کالاهای روسی را تحریم کرد

وقتی روحانی بوشهری کالاهای روسی را تحریم کرد...

ایران عزیز ما همواره در درازای تاریخ پر فراز و نشیب خود، عرصه تاخت و تاز بیگانگان بوده و بسیاری از مصائب و دشواری های زندگی ایرانیان بر اثر هجوم همسایگان دور و نزدیک بوده است. بازگویی تاریخ دردناک و متاثر کننده از حقایق تلخ تاریخی که در این سرزمین روی داده است، خود کتاب قطوری است. در این میان حضور کشورهایی همچون انگلیس و روسیه در ایران عصر قاجار بر این تلخکامی ها می افزود. کشورمان عرصه تاخت و تاز این دو ابر قدرت برای رسیدن به آمال و آرزوهایشان بود. در بندر بوشهر (باب الابواب خلیج فارس دوره قاجار) کشورهای استعمارگر در تلاش برای رسیدن به اهداف خود از هیچ کوششی دریغ نداشتند.

روس ها سال 1901میلادی، با گسیل کردن نخستین کشتی بخار خود از دریای سیاه، به سوی بنادر خلیج فارس و بوشهر، فعالیت تجاری خود را آغاز و اطلاعیه ای مبنی بر تخفیف برای تجار از جمله ارسال بار رایگان در شهر بوشهر منتشر کردند. گفتنی است روس ها یکی از وارد کنندگان نفت به ایران بودند. همچنین آنان در دهه نخست سال 1321ه.ق دو جهاز تجارتی در خلیج فارس به نام های «تروور» و «کارنیلوف» که از بندر بوشهر به بندر بصره و بندر اودسا (چهارمین شهر بزرگ در اوکراین امروزی) مرتب دررفت و آمد بودند، داشتند. تلاش های روس ها برای جا نماندن از رقیب اصلی خود انگلستان، در امور فرهنگی مثل کمک به مدرسه سعادت بوشهر و سایر امور شهری مثل بهداشت و قرنطینه، موجب شد به درخواست دریابیگی حکمران بوشهر و بنادر، از دربار مظفرالدین شاه قاجار نشان طلای درجه اول دارالفنون به کنسول روس در بوشهر «جنرال پاسک» اهداء شود.

جالب آنکه بزرگترین بیدق کنسولگری های خارجی مقیم بوشهر متعلق به روس ها بود که چوبش را از روسیه آورده بودند و از قضای روزگار مصادف با سیل معروف اهرم، این بیدق درهم شکست! با این وجود سالهای بعد روس ها، توفیقی در تجارت خلیج فارس نیافتند و صرفا به حضور سیاسی و حیثیتی در خلیج فارس بسنده کردند. اما واقعه قابل توجه درباره روس ها در بوشهر، از سوی یکی از روحانیون برجسته بوشهری روی داد که بازخوانی آن در این موقع حساس که دولتمردان کنونی روسیه با بیانیه غیر کارشناسی شورای همکاری خلیج فارس درباره جزایر ایرانی همراهی کرده اند، خالی از فایده نیست که هر جا سخن از استقلال کشور باشد، جای هیج گونه مسامحه نیست!

س

ال 1326 ه.ق در حالی که دو سال از نهضت مشروطه خواهی ملت ایران برای رسیدن به حقوق حقه خود می گذشت، دولت روسیه تزاری به نواحی شمال و غرب ایران تجاوز کرد و در شهر تبریز اقدام به کشتار آزادیخواهان آن منطقه نمود. آیت الله سید عبدالله بلادی بوشهری که از مجتهدین و مبارزان بوشهری بود، سال 1327ه.ق اقدام به انتشار رساله ای با عنوان «لایحه جهادیه» نمود. این روحانی بوشهری وقتی احساس کرد استقلال مملکت ایران از سوی یک قدرت بیگانه نادیده گرفته شده است، تحریم کالاهای روسی را خواستار شد:«امروز بر هیچ کس مخفی نیست که دولت روس در کمال وقاحت و بی شرمی، بدون هیچ ایرادی و بدون هیچ تعرضی از دولت مظلوم و نجیب ایران نسبت به او دخالت مسلحه و تهدیدات غاصبانه ظالمانه، که استقلال مملکت مقدس ما را متزلزل می نماید، نموده است و حاضر شده است به جهت ریختن هزاران خون ناحق از برادران غیور شما، فعلا شمال مملکت ما در تحت فشار آن دولت است... ».

جالب آنکه آیت الله بلادی اشاره دارد اگر چه مردم بوشهر و جنوب به دلیل سرمای سخت منطقه آذربایجان تاب تحمل ندارند اما از مردم بوشهر می خواهد از دو طریق به مبارزان تبریز کمک کنند:«یکی به ترک امتعه ی[کالای] روس و دیگری اعانه مالی و لسانی که هر دو را خدا و رسول و امیرالمومنین (ع) از اقسام جهاد گرفته اند...». در آن رساله، آیت الله بلادی از مجلس شورای ملی می خواهد که به اولتیماتوم دولت روسیه تزاری توجهی نکند و با پیروی از مبارزات مردم شمال و غرب ایران با قاطعیت در برابر این دولت ستمگر ایستادگی نماید.

و سخن آخر اینکه اهالی پولتیک! تجربیات و درس های مکتوب تاریخ ایران را نادیده می گیرند. در صورتی که در آیین مسلمانی گفته شده است:« فاعتبروا یا اولی الابصار»: پس عبرت بگیرید ای دارندگان دانش! به هر روی در تاریخ رویدادهایی هست که باید چراغ راه حال و آینده باشد، امید که آن باشد!