دکتر محمدرضا نمازی | انواع اختلالات روانی و شخصیتی

1. اختلالات اضطرابی (Anxiety Disorders)

• اختلال اضطراب عمومی (Generalized Anxiety Disorder): اضطراب مزمن و مفرط که در بسیاری از موقعیت ها و شرایط بدون دلیل منطقی ایجاد می شود.
  مثال: فردی که دائما نگران سلامتی خود یا آینده است، حتی زمانی که هیچ تهدید واقعی وجود ندارد.
• اختلال پانیک (Panic Disorder): حملات اضطراب شدید و ناگهانی که با علائمی مانند تپش قلب، تنگی نفس و ترس از مرگ همراه است.
  مثال: فردی که در موقعیت های عادی دچار حمله ترس می شود و احساس می کند که ممکن است بمیرد.
• اختلال اضطراب اجتماعی (Social Anxiety Disorder): ترس و اضطراب شدید در موقعیت های اجتماعی و ترس از قضاوت شدن توسط دیگران.
  مثال: فردی که از صحبت کردن در جمع یا حضور در مهمانی ها به شدت می ترسد.
• ترس های خاص (Specific Phobia): ترس شدید و غیرمنطقی از یک شیء یا موقعیت خاص.
  مثال: فردی که از ارتفاع می ترسد (فوبیا از ارتفاع).

2. اختلالات خلقی (Mood Disorders)

• اختلال افسردگی عمده (Major Depressive Disorder): احساس غم و ناراحتی شدید که بر زندگی روزمره فرد تاثیر می گذارد.
  مثال: فردی که به مدت طولانی احساس بی ارزشی، ناامیدی و خستگی می کند و هیچ علاقه ای به فعالیت های روزمره ندارد.
• اختلال دوقطبی (Bipolar Disorder): نوسانات شدید خلقی بین دو حالت شیدایی (شاد و پرانرژی) و افسردگی (غمگین و بی انگیزه).
  مثال: فردی که در برخی مواقع احساس فوق العاده خوشحالی و انرژی دارد و در زمان های دیگر بسیار غمگین و بی انگیزه است.
• اختلال سیکلوتایمیک (Cyclothymic Disorder): نوسانات خلقی خفیف تر از اختلال دوقطبی که در مدت زمان طولانی ادامه دارد.
  مثال: فردی که مدام از حالت شاد به حالت غمگین تغییر می کند، اما تغییرات خلقی به اندازه دوقطبی شدید نیست.
• 
  

3. اختلالات روان پریشی (Psychotic Disorders)

• شیزوفرنی (Schizophrenia): اختلالی که فرد دچار هذیان ها، توهمات و مشکلات در تفکر و ادراک واقعیت می شود.
  مثال: فردی که ممکن است صدای افراد خیالی را بشنود یا باور کند که تحت کنترل نیروهای خارجی است.
• اختلال هذیانی (Delusional Disorder): فرد به طور مداوم دچار باورهای غلط یا هذیانی است که از واقعیت دور است.
  مثال: فردی که معتقد است افراد به طور خاص به او آسیب می رسانند یا از او جاسوسی می کنند.
• اختلال اسکیزوفرنی افسردگی (Schizoaffective Disorder): ترکیبی از علائم شیزوفرنی و اختلالات خلقی مانند افسردگی یا شیدایی.
  مثال: فردی که هم دچار توهمات شیزوفرنی و هم افسردگی شدید می شود.

4. اختلالات خوردن (Eating Disorders)

• آنورکسی (Anorexia Nervosa): اختلالی که فرد به طور غیرطبیعی از خوردن غذا اجتناب می کند و وزن خود را به شدت کاهش می دهد.
  مثال: فردی که خود را چاق می بیند و حتی زمانی که دچار لاغری شدید است، از خوردن غذا اجتناب می کند.
• بولیمیا (Bulimia Nervosa): خوردن مقادیر زیاد غذا در مدت زمان کوتاه و سپس تلاش برای جلوگیری از افزایش وزن با استفراغ یا استفاده از داروهای ملین.
  مثال: فردی که بعد از خوردن مقدار زیادی غذا، برای جلوگیری از چاق شدن خود را وادار به استفراغ می کند.
• اختلال پرخوری (Binge Eating Disorder): مصرف مقادیر زیادی غذا در یک دوره زمانی کوتاه، بدون اقدام به استفراغ یا مصرف داروهای ملین.
  مثال: فردی که به طور مداوم غذاهای غیرضروری می خورد، بدون اینکه بتواند متوقف شود.

5. اختلالات شخصیت (Personality Disorders)

• اختلال شخصیت مرزی (Borderline Personality Disorder): فرد در تنظیم هیجانات خود مشکل دارد و روابطش با دیگران نوسان شدیدی دارد.
  مثال: فردی که به طور ناگهانی و به دلایل کم اهمیت، روابط خود را قطع می کند یا به شدت احساس تنهایی و بی ثباتی می کند.
• اختلال شخصیت خودشیفته (Narcissistic Personality Disorder): فرد خود را برجسته تر از دیگران می داند و نیاز زیادی به توجه و تحسین دارد.
  مثال: فردی که تنها به خودش توجه می کند و از نیازهای دیگران غافل است.
• اختلال شخصیت ضد اجتماعی (Antisocial Personality Disorder): فرد رفتارهای خطرناک و غیرقانونی انجام می دهد و بی توجه به حقوق دیگران است.
  مثال: فردی که به راحتی قوانین را نقض می کند و احساس پشیمانی یا مسئولیت نمی کند.
• اختلال شخصیت نمایش گر (Histrionic Personality Disorder): فرد به دنبال جلب توجه و احساسات شدید از دیگران است.
  مثال: فردی که در موقعیت های مختلف تلاش می کند تا مرکز توجه باشد، حتی اگر نیاز نباشد.
• اختلال شخصیت اجتنابی (Avoidant Personality Disorder): فرد از قرار گرفتن در موقعیت های اجتماعی یا روابط خودداری می کند به دلیل ترس از رد شدن یا قضاوت.
  مثال: فردی که از درخواست شغل یا برقراری ارتباطات اجتماعی به دلیل ترس از انتقاد اجتناب می کند.
• اختلال شخصیت وابسته (Dependent Personality Disorder): فرد نیاز شدید به تایید و کمک از دیگران دارد و از تصمیم گیری های مستقل خودداری می کند.
  مثال: فردی که همیشه نیاز دارد که دیگران برای او تصمیم بگیرند یا او را هدایت کنند.
• اختلال شخصیت وسواسی-جبری (Obsessive-Compulsive Personality Disorder): فرد درگیر نظم و ترتیب بیش از حد است و از انعطاف پذیری اجتناب می کند.
  مثال: فردی که تمام وقت خود را صرف نظم دهی به امور جزئی می کند و قادر به انجام کارها بدون برنامه ریزی دقیق نیست.

6. سادیسم (Sadism)

• اختلال سادیسم جنسی (Sexual Sadism Disorder): فرد از آزار و اذیت دیگران لذت جنسی می برد.
  مثال: فردی که از تحقیر یا آزار جسمی دیگران در روابط جنسی لذت می برد.
• سادیسم روان شناختی (Psychological Sadism): فرد از دیدن رنج یا ناراحتی دیگران به شکل روان شناختی لذت می برد.
  مثال: فردی که از دیدن دیگران در وضعیت عاطفی یا روانی ضعیف خوشحال می شود.

7. اختلال طیف اوتیسم (Autism Spectrum Disorder)

• اختلال اوتیسم (Autistic Disorder): اختلالی که بر توانایی های اجتماعی و ارتباطی فرد تاثیر می گذارد و معمولا با رفتارهای محدود و تکراری همراه است.
  مثال: فردی که در برقراری ارتباطات اجتماعی و درک احساسات دیگران مشکل دارد و به رفتارهای خاص یا تکراری تمایل دارد.
• سندرم آسپرگر (Asperger's Syndrome): نوعی از اختلال طیف اوتیسم که در آن فرد دارای مشکلات ارتباطی است اما هوش و توانایی های زبانی معمولی دارد.
  مثال: فردی که در تعاملات اجتماعی مشکلات زیادی دارد اما در زمینه های علمی یا فنی موفق است.
• اختلال تحلیل رفتگی دوران کودکی (Childhood Disintegrative Disorder): اختلالی که در آن کودک پس از یک دوره رشد طبیعی، مهارت های ارتباطی، اجتماعی و حرکتی خود را از دست می دهد.
  مثال: کودکانی که در سال های اول زندگی رشد طبیعی دارند، اما سپس به طور ناگهانی مهارت های قبلی خود را از دست می دهند.

نویسنده : دکترمحمدرضانمازی

www.drnamazi.com