فوتبال زنان در پایان سال ۲۰۲۴ جهشی به سوی برابری یا هنوز در پیچ و خم تاریخ؟

 

هوالطیف

فوتبال زنان در پایان سال 2024

جهشی به سوی برابری یا هنوز در پیچ و خم تاریخ؟

سال 2024 برای فوتبال زنان، سالی پر از اتفاقات بزرگ، دستاوردها و چالش های تازه بود؛ یک فصل از داستانی که هر روز جذاب تر و پیچیده تر می شود. در این مطلب تحقیقی، با نگاهی خلاقانه و مستند، وضعیت این ورزش را در سال گذشته کاوش می کنیم و می بینیم که آیا واقعا فوتبال زنان به نقطه اوج خود نزدیک شده یا هنوز در مسیری پرپیچ وخم قدم برمی دارد.

یک استادیوم، یک انقلاب: افتتاح CPKC و نماد پیشرفت

شاید بتوان گفت نقطه عطف سال 2024 در فوتبال زنان، افتتاح استادیوم CPKC توسط تیم کانزاس سیتی کرنت در لیگ ملی فوتبال زنان آمریکا (NWSL) بود. این استادیوم 11,500 نفری، اولین ورزشگاهی در جهان است که به طور اختصاصی برای یک تیم فوتبال زنان ساخته شده است. بیش از یک سال ساخت و ساز، هزینه ای بالغ بر میلیون ها دلار و فروختن تمام بلیت های فصل افتتاحیه پیش از شروع بازی ها، نشان داد که فوتبال زنان دیگر یک "ورزش حاشیه ای" نیست. این اتفاق، پیامی روشن به جهان فرستاد: سرمایه گذاری در زیرساخت های اختصاصی برای زنان، نه تنها ممکن است، بلکه سودآور و الهام بخش نیز هست. برایتون هوو آلبیون در انگلیس هم از این الگو پیروی کرد و اعلام کرد که قصد دارد استادیومی مشابه برای تیم زنان خود بسازد. این روند، نویدبخش آینده ای است که در آن زمین های بازی زنان دیگر وام دار مردان نباشد، بلکه هویتی مستقل داشته باشد.

جام جهانی زیر 20 سال: ظهور ستاره های جدید

در عرصه بین المللی، جام جهانی فوتبال زنان زیر 20 سال که در کلمبیا برگزار شد، صحنه ای برای درخشش استعدادهای جوان بود. کره شمالی با پیروزی در فینال، سومین عنوان قهرمانی خود را به دست آورد و نشان داد که برنامه ریزی بلندمدت در فوتبال زنان می تواند نتایج شگفت انگیزی به همراه داشته باشد. این تورنمنت که از 16 تیم به 24 تیم گسترش یافت، فرصتی برای کشورهای کمترشناخته شده فراهم کرد تا خود را به جهان معرفی کنند. مری فاولر، مهاجم 16 ساله استرالیایی، که جوان ترین بازیکن این رقابت ها بود، با حرکات تکنیکی و گل هایش، نگاه ها را به خود خیره کرد. این نسل جدید، آینده ای روشن را برای فوتبال زنان ترسیم می کند؛ آینده ای که در آن ستاره ها از سراسر جهان، نه فقط از قدرت های سنتی مثل آمریکا و آلمان، ظهور می کنند.

حمایت مالی و برابری: گام هایی بزرگ، اما ناکافی

سال 2024 شاهد افزایش چشمگیر حمایت مالی از فوتبال زنان بود. همکاری منچستر سیتی با جوی به عنوان اسپانسر رسمی استادیوم، و کمپین بزرگ نایک با سوفیا اسمیت، مهاجم آمریکایی، نشان داد که برندهای بزرگ حالا فوتبال زنان را یک فرصت تجاری جدی می بینند. NWSL آمریکا همچنان پیشتاز جذب سرمایه گذاری بود، به طوری که برخی از پردرآمدترین بازیکنان زن جهان از این لیگ بودند. این روند، نشانه ای از تغییر نگرش جهانی به فوتبال زنان است: از یک سرگرمی آماتور به یک صنعت سودآور. اما آیا این برابری واقعی است؟ هنوز هم شکاف عمیقی بین دستمزد بازیکنان زن و مرد وجود دارد. برای مثال، در حالی که یک بازیکن متوسط در لیگ برتر مردان انگلیس ممکن است سالانه میلیون ها پوند درآمد داشته باشد، کل بودجه یک تیم در لیگ زنان گاهی به اندازه دستمزد یک بازیکن مرد هم نمی رسد. این نابرابری، سوالی بزرگ پیش روی فوتبال زنان در سال 2024 بود: آیا رشد تجاری واقعا به معنای عدالت است؟

 ایران: زیر سایه محدودیت ها و رویاهایی که زنده ماندند

در ایران، فوتبال زنان در سال 2024 همچنان با چالش های ساختاری و فرهنگی دست وپنجه نرم می کرد. لیگ برتر زنان ایران که از سال 1386 آغاز شده، در این سال شاهد رقابت هایی بود که عمدتا در سایه بی توجهی برگزار شد. تیمی مثل سپاهان در 14 بازی پیاپی کلین شیت کرد، اما این دستاورد بزرگ، به دلیل نبود پوشش رسانه ای گسترده، کمتر دیده شد. محدودیت هایی مثل برگزاری بازی ها در ساعات اولیه صبح به دستور وزارت کشور، و ممنوعیت حضور تماشاگران زن در مسابقات مردان، همچنان مانعی بزرگ بود. با این حال، نشانه هایی از تغییر هم دیده شد. فشارهای بین المللی از سوی فیفا و تلاش فعالان حقوق زنان، باعث شد که بحث حضور زنان در ورزشگاه ها بار دیگر جدی تر شود. هرچند این تغییرات کند و محدود بود، اما نشان داد که رویای فوتبال زنان در ایران هنوز زنده است، حتی اگر زیر سایه سنگین محدودیت ها نفس بکشد.

ستارگان سال: از بونماتی تا مارتا

آیتانا بونماتی، ستاره بارسلونا و اسپانیا، در سال 2024 بار دیگر ثابت کرد که چرا یکی از بهترین های جهان است. او که در سال 2023 توپ طلا را برده بود، در این سال هم با درخشش در لیگ قهرمانان و تیم ملی، نام خود را در صدر فهرست برترین ها نگه داشت. اما شاید غافلگیری بزرگ، بازگشت مارتا، اسطوره برزیلی، به تیم منتخب سال فیفا بود. مارتا که پس از المپیک 2024 از فوتبال خداحافظی کرده بود، با رای بیش از 7000 بازیکن زن، بار دیگر درخشید و نشان داد که افسانه ها هرگز فراموش نمی شوند. این انتخاب، نه فقط یک تقدیر، بلکه نمادی از پیوند نسل های مختلف در فوتبال زنان بود.

چالش ها: از تبعیض تا زیرساخت

با وجود همه پیشرفت ها، سال 2024 بدون چالش نبود. در بسیاری از کشورها، به ویژه در جهان سوم، فوتبال زنان هنوز با مخالفت های فرهنگی و کمبود امکانات روبه روست. در ایران، مسئله حجاب و نبود اسپانسرهای قوی، مانع رشد بود. در آفریقا، نبود تورنمنت های منظم برای تعیین قهرمان قاره، فرصت ها را محدود کرد. حتی در کشورهای پیشرفته، جذابیت بازی های زنان برای تماشاگران هنوز به پای مردان نرسیده است. رکورد 52 هزار تماشاگر در بازی مونتری و تیگرس در مکزیک، استثنایی بود، نه قاعده. این فاصله نشان می دهد که فوتبال زنان هنوز باید برای تسخیر قلب ها و ذهن ها بجنگد.

نتیجه گیری: یک داستان ناتمام

فوتبال زنان در سال 2024، داستانی از پیروزی ها و مبارزه ها بود. استادیوم های جدید، ستاره های جوان، حمایت های مالی و درخشش بازیکنان، همه نشان دهنده جهشی بزرگ بودند. اما نابرابری ها، محدودیت ها و چالش های فرهنگی، یادآوری کردند که این مسیر هنوز به پایان نرسیده است. شاید بتوان گفت فوتبال زنان در سال 2024 مثل یک بازیکن در میانه زمین بود: پر از پتانسیل، با دیدی باز به آینده، اما هنوز در حال دویدن برای رسیدن به دروازه برابری و موفقیت کامل. این داستان، نه پایان، بلکه فصلی تازه از یک حماسه بزرگ است که هر سال جذاب تر می شود.

مصطفی لطفی.پژوهشگر حقوق فوتبال.