علی اصغر خسروی ایرندگان
دانشجو دکتری مدیریت دانشگاه تهران ،استاد دانشگاه ، مشاور سرمایه گذاری ، طرح نویس تجاری
3 یادداشت منتشر شدهظرفیت های صادراتی سیستان و بلوچستان
ظرفیت های صادراتی استان سیستان و بلوچستان
سیستان و بلوچستان یکی از مناطق مهم و استراتژیک ایران است که با وجود برخی چالش ها، ظرفیت های اقتصادی گسترده ای دارد. این استان با وسعت زیاد و موقعیت جغرافیایی ویژه، فرصت های مناسبی در زمینه های مختلف اقتصادی ارائه می دهد که به برخی از مهم ترین ظرفیت های اقتصادی این استان اشاره می کنیم.
یکی از مناطق مهم و استراتژیک ایران است که با وجود برخی چالش ها، ظرفیت های اقتصادی گسترده ای دارد. این استان با وسعت زیاد و موقعیت جغرافیایی ویژه، فرصت های مناسبی در زمینه های مختلف اقتصادی ارائه می دهد که به برخی از مهم ترین ظرفیت های اقتصادی این استان اشاره می کنیم.
از ویژگی های استان دسترسی به آب های آزاد بین المللی خارج از تنگه هرمز، ارتباط با کشورهای شرق آسیا، شبه قاره هند، شیخ نشین های عرب و بازار کشورهای آفریقائی است که مزیت عالی استان برای استان است.این استان ۱۱۰۰ کیلومتر مرز با کشورهای پاکستان و افغانستان و ۳۰۰ کیلومتر مرز آبی با دریای عمان دارد و تنها استان ایران است که با پاکستان مرز مشترک دارد و به دلیل قرارگرفتن در موقعیت راهبردی و ترانزیتی از اهمیت فراوانی برخوردار است.
استان سیستان و بلوچستان ۲۰ درصدی از مرزهای کشور را در اختیار دارد و تنها ۹ درصد تجارت کشور بر عهده این استان است که با وجود ظرفیت های فراوان و زیر ساخت های موجود سهم قابل قبول نیست.
با توجه به پتانسیل های موجود مبادلات تجاری و ترانزیت کالا در استان، عملا حجم مبادلات تجاری از مرزهای استان قابل توجه نیست و می توان آن را از مسائل اصلی استان دانست که در صورت حل آن، ارزش افزوده استان افزایش یافته و مسئله بیکاری در استان تا حدودی رفع می شود.
کشاورزی استان سیستان و بلوچستان :
استان سیستان و بلوچستان آب وهوای مرطوب و گرم دارد و می توان سیستان و بلوچستان را مهد میوه های گرمسیری کشور دانست.
آب وهوای گرم و مرطوب و استوایی مانند مناطق جنوبی استان به ویژه شهرستان سرباز که به هندوستان کوچک مشهور است امکان رشد و پرورش انواع میوه های گرمسیری را میسر کرده است.
میوه های خاص که در مزه و نمونه کم نظیر بوده و توجه هر مخاطبی را به خود جلب می کند. گواوا، چیکو، سیتاپل، پاپایا، جم، تمبر هندی، بیرام، جمبولان، کنار، انبه، موز و بسیار نام های دیگر از جمله میوه های تولیدی جنوب سیستان و بلوچستان بوده که در ظاهر و طعم بی نظیر است.
همچنین مرکبات استان سیستان و بلوچستان شامل ترنج، پرتقال، گریپ فروت و نارنگی و همچنین انواع انار و میوه های جالیزی از محصولات دیگری هستند که طعم آنها متفاوت از سایر نقاط کشور است.
استان سیستان و بلوچستان توانمندی و استعداد خاصی در تولید انواع محصولات گرمسیری و نیمه گرمسیری و محصولات خارج از فصل دارد.
ازآنجاکه بخش عمده اشتغال استان وابسته به کشاورزی است برای استفاده حداکثری از ظرفیت های کشاورزی و رونق این بخش باید تمهیدات از جمله، استفاده بهینه از آب و خاک، اجرای طرح های نوین آبیاری به ویژه انتقال آب با لوله و توسعه صنعت بیمه آب و خاک کشاورزی صورت گیرد.
با توجه به محدودیت های شدید آبی که امروزه نه تنها استان سیستان و بلوچستان بلکه تمام ایران با آن مواجه است و کشاورزی را با چالش مواجه کرده است تولیدکنندگان باید از شیوه های جدید تولید که نیاز به آب کمتری دارد استفاده کننده، یا بیشتر محصولاتی که در تولیدشان آب کمتری استفاده می شود کشت شوند.
تولید و صادرات خرمای استان سیستان و بلوچستان :
کشت خرما از مزیت های اصلی کشاورزی ایران است و سیستان و بلوچستان در حال حاضر دارای بیشترین سطح زیر کشت نخلستان های خرما و دومین تولیدکننده خرمای کشور محسوب می شود و هم اکنون بیش از ۷۰ نوع خرما در این استان تولید می شود و خرمای ربی و مضافتی بیشترین سطح کشت و ارقام خرمای تولیدی استان است .ارقام متعدد خرما در جهان وجود دارد که مختص ایران است و در هیچ کجا کشت نمی شود و از این تنوع ارقامی، تنها ارقام کمی به کشورهای دیگر صادر می شود.سیستان و بلوچستان بیشترین سطح زیر کشت خرمای کشور را به خود اختصاص داده است اما نامی از این استان در بازارهای داخلی و خارجی نیست. خرمای این استان به دلیل اینکه در سایر استان ها بسته بندی می شود گاهی به نام خرمای بم شناخته و گاهی با نام خرمای ایرانی به کشورهای دیگر ارسال می شود، از سوی دیگر خرما کاران در پرورش، برداشت، فرآوری، نگهداری، فروش داخلی و صادرات با مشکلات عدیده ای دست و پنجه نرم می کنند.تولید خرما در کشورهای اروپایی به دلیل شرایط آب وهوایی بسیار محدود است (در بخش های کوچکی از اسپانیا). به همین دلیل، خرمای مصرفی این کشورها عمدتا از صادرات تامین می شود. خرمای ایران در کشورهای آسیایی و اروپایی نه تنها شناخته شده است بلکه خواهان و طرف داران زیادی هم دارد.
ایران یکی از کشورهای تعیین کننده بازار جهانی خرما است زیرا خرما بی نظیری تولید می کند.
خرما ربی صادراتی ایرانشهر از جمله انواع خرمای ایران به همراه خرمای مضافتی از استقبال خوبی در بازارهای اروپایی برخوردارند. این خرما به دلیل ارگانیک بودن مهم ترین محصول صادراتی استان سیستان و بلوچستان است که طی سال های گذشته به کشورهای اروپایی صادر شده است.
شیلات و ماهیگیری استان سیستان و بلوچستان :
استان سیستان و بلوچستان ۳۹ درصد صید کل کشور، ۴۱ درصد صید آب های جنوب کشور، ۲۳ درصد کل تولیدات آبزیان کشور (صید و آبزی پروری) و رتبه دوم صید در اقیانوس هند بعد از کشور اندونزی و رتبه نخست صید در غرب اقیانوس هند را داراست و یکی از قطب های مهم تولید انواع آبزیان به شمار می رود که می تواند سالانه بخش بزرگی از نیاز بازارهای داخل را تامین و افزایش میزان صادرات و ارزآوری را برای کشور داشته باشد.
یکی از وجوه تمایز منطقه چابهار و کنارک نسبت به دیگر مناطق پرورش آبزیان کشور این است که در طول هرسال بیش از ۳ بار در پرورش و تولید میگو فعالیت دارد که سایر نقاط از داشتن چنین مزیتی بی بهره هستند. این موضوع صادرات استان سیستان و بلوچستان در حوزه آبزیان را متمایز می کند.
معدن و صنایع معدنی :
سیستان و بلوچستان یکی از استان های بزرگ معدنی کشور محسوب می شود به طوریکه از ۶۰ نوع ماده معدنی شناسایی شده در کشور، ۲۸ نوع آن به طور قطع و در شرایط کنونی در این استان وجود دارد؛ همچنین از حیث داشتن عناصر معدنی فلزی از کم نظیرترین استان های کشور محسوب شده و بیشترین میزان آهن پلاسری، مس و آنتیموان و طلای کشور را با پراکندگی وسیع به خود اختصاص داده است.