وزن شعر فارسی

 وزن عروضی در آئینه شعر فارسی 

شعر برانگیختگی احساسات آدمی از اوضاع و احوال و شرایط پیرامون خویش است که به صورت غم و شادی بروز می کند . انسان همیشه از اینکه بخواهد سخنش را موزون و آهنگین بیان نماید استقبال کرده و سعی در به اشتراک گذاری احساسات خود با بقیه دارد . اما مهم ترین عنصر شعر فارسی پس از زیبایی مفهومی و شیرینی محتوایی آن ، وزن شعر است . با توجه به آهنگین و موزون بودن شعر می توان پیام آن را ساره تر به خاطر سپرد و به گوش جان آویخت و برای دیگرانی که علاقه مند هستند بازگو کرد . 

باید اشاره کرد که یک بیت از دو مصرع تشکیل شده که هر دو مصرع دارای یک وزن هستند و از هجای های یکسان به وجود آمده اند . برای مثال در شعر به نام خداوند جان و خرد / کزین برتر اندیشه برنگذرد ، هر دو مصرع از ۱۱ هجا تشکیل شده است که با بخش کردن می شود : ب نا م خ دا ون د جا ن خ رد / ک زین بر ت رز ان دی ش نگ ذ رد و نام وزن عروض آن فعولن فعولن فعولن فعل است .

هجا کوچک ترین واحد تشکیل دهنده شعر فارسی است و با استفاده از آن وزن ایجاد می شود و همان است که در مقاطع اولیه تحصیلی به ما آموزش داده شده است . برای مثال واژه مادر از دو بخش ما و در ساخته شده است و واژه کتاب از دو بخش ک و تاب به وجود آمده است . 

اوزان متفاوت شعر عروض عبارتند از ؛ 

فعولن فعولن فعولن فعولن ( تو با قلب ویرانه من چه کردی ) 

مستفعلن مستفعلن مستفعلن مستفعلن ( در رفتن جان از بدن گویند هر نوعی سخن ) 

فاعلاتن فاعلاتن فاعلاتن فاعلن ( بلبلی برگ گلی خوش رنگ در منقار داشت ) 

مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن مفاعیلن ( خمیده پشت از آن گشتند پیران جهاندیده ) 

مفعول مفاعیل مفاعیل فعولن ( انگار که ماه آمده در خانه ام امشب ) 

مفتعلن فاعلن مفتعلن فاعلن ( ای که مرا خوانده ای راه نشانم بده )