تاب آوری جامعه عشایری در مواجهه با چالش های نوین

تاب آوری جامعه عشایری در مواجهه با چالش های نوین

جواد طلسچی یکتا؛ مددکار اجتماعی و موسس رسانه تاب آوری ایران

جامعه عشایری، به عنوان بخش جدایی ناپذیر از تاریخ و فرهنگ ایران، همواره با چالش های محیطی و اجتماعی مختلفی دست وپنجه نرم کرده است.

از تغییرات اقلیمی و خشکسالی های پیاپی گرفته تا دگرگونی های اقتصادی و اجتماعی، همگی بر زندگی و معیشت این جامعه تاثیرگذار بوده اند. با این وجود، تاب آوری و توانایی سازگاری عشایر با شرایط دشوار، همواره ستودنی بوده و نقش مهمی در حفظ هویت و بقای آن ها ایفا کرده است.

اما امروزه، چالش های پیش روی جامعه ی عشایری پیچیده تر و گسترده تر شده اند و نیاز به رویکردهای نوین برای تقویت تاب آوری آن ها بیش از پیش احساس می شود.

_{تاب آوری عشایری: مفهوم و ابعاد}

توانایی یک سیستم (اعم از فرد، جامعه یا اکوسیستم) در جذب اختلالات، بازیابی از شوک ها و سازگاری با تغییرات به معنای تاب آوری است.در مورد جامعه ی عشایری، این مفهوم ابعاد مختلفی را در بر می گیرد، از جمله:

• تاب آوری اقتصادی: توانایی تامین معیشت پایدار در مواجهه با نوسانات بازار، خشکسالی و سایر بحران های اقتصادی.
• تاب آوری اجتماعی: حفظ انسجام اجتماعی، ارزش ها و سنت های عشایری در مواجهه با تغییرات اجتماعی و فرهنگی.
• تاب آوری محیطی: توانایی سازگاری با تغییرات اقلیمی، مدیریت منابع طبیعی و حفظ اکوسیستم های مربوط به زندگی عشایری.
• تاب آوری نهادی: دسترسی به خدمات و حمایت های دولتی و سازمان های مردم نهاد و توانایی مشارکت در تصمیم گیری های مربوط به خود.

چالش های نوین پیش روی جامعه ی عشایری

در سال های اخیر، جامعه ی عشایری با چالش های جدیدی مواجه شده است که تاب آوری آن ها را به طور جدی تهدید می کند. برخی از این چالش ها عبارتند از:

• تشدید تغییرات اقلیمی: خشکسالی های شدید، کمبود منابع آبی و تخریب مراتع.
• فشارهای اقتصادی: افزایش هزینه های تولید، کاهش درآمدها و نوسانات بازار محصولات دامی.
• تغییرات اجتماعی و فرهنگی: گرایش نسل جوان به زندگی شهری و کمرنگ شدن ارزش ها و سنت های عشایری.
• دسترسی محدود به خدمات و زیرساخت ها: کمبود امکانات آموزشی، بهداشتی و ارتباطی در مناطق عشایری.
• عدم امنیت مراتع و مسیرهای کوچ: تداخل مراتع با اراضی کشاورزی و صنعتی.

_{راهکارهای تقویت تاب آوری جامعه ی عشایری}

برای مقابله با چالش های نوین و تقویت تاب آوری جامعه ی عشایری، اتخاذ رویکردهای جامع و چندبعدی ضروری است.

برخی از مهم ترین راهکارها عبارتند از:

• مدیریت پایدار منابع طبیعی: اجرای طرح های آبخیزداری، احیای مراتع و ترویج روش های نوین دامداری.
• توانمندسازی اقتصادی عشایر: حمایت از تولیدات عشایری، ایجاد بازارهای مناسب و ارائه تسهیلات مالی.
• حفظ و ارتقای هویت و فرهنگ عشایری: توسعه آموزش و پرورش مناسب با سبک زندگی عشایری و حمایت از هنر و فرهنگ عشایری.
• بهبود دسترسی به خدمات و زیرساخت ها: توسعه شبکه های آب، برق، ارتباطات و آموزش و بهداشت در مناطق عشایری.
• تقویت مشارکت عشایر در تصمیم گیری ها: ایجاد سازوکارهای مناسب برای همکاری و تعامل با جامعه ی عشایری.
• توسعه گردشگری عشایری: با توجه به ظرفیت های بالای فرهنگی و طبیعی مناطق عشایری.

_{نتیجه گیری}

جامعه ی عشایری ایران، به عنوان بخشی از میراث فرهنگی و تاریخی کشور، نیازمند توجه و حمایت ویژه ای است.

با توجه به چالش های نوین پیش روی این جامعه، اتخاذ رویکردهای نوآورانه و جامع برای تقویت تاب آوری آن ها ضروری است.

با اجرای راهکارهای مناسب و با تکیه بر دانش بومی و مشارکت فعال جامعه ی عشایری، می توان به سوی آینده ای پایدار و شکوفا برای این جامعه گام برداشت.

منبع: خانه تاب آوری ایرانیان