خودزنی و خودکشی در بین نوجوانان

خودزنی و خودکشی در بین نوجوانان 17 ساله، یک مسئله پیچیده و چندوجهی است که ناشی از ترکیبی از عوامل فردی، خانوادگی، اجتماعی و فرهنگی است. بررسی این عوامل به درک بهتر این پدیده و ارائه راهکارهای مناسب کمک می کند.

**الف) عوامل فردی:**

1. **اختلالات روانشناختی:**

 * **افسردگی:** یکی از شایع ترین عوامل خطر، به ویژه اگر درمان نشود. احساس غم و اندوه مداوم، از دست دادن علاقه به فعالیت ها، تغییرات در اشتها و خواب، و احساس بی ارزشی می تواند خطر خودکشی را افزایش دهد.

 * **اضطراب:** اضطراب شدید، اختلال وسواس فکری-عملی (OCD)، و اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) می توانند منجر به احساس درماندگی و خودزنی شوند.

 * **اختلالات خوردن:** بی اشتهایی عصبی و پرخوری عصبی با خودزنی و خودکشی مرتبط هستند.

 * **اختلالات شخصیت:** اختلال شخصیت مرزی (BPD) به ویژه با خودزنی و خودکشی مرتبط است، زیرا با بی ثباتی عاطفی، ترس از رها شدن، و رفتارهای تکانشی همراه است.

 * **مصرف مواد مخدر و الکل:** مصرف مواد می تواند مشکلات روانشناختی را تشدید کند و تصمیم گیری را مختل کند، که منجر به افزایش خطر خودزنی و خودکشی می شود.

2. **ویژگی های شخصیتی و عاطفی:**

 * **خودانتقادی:** تمایل به انتقاد شدید از خود و داشتن انتظارات غیرواقعی.

 * **کمال گرایی:** تلاش برای رسیدن به استانداردهای غیرممکن، که منجر به احساس شکست و ناامیدی می شود.

 * **حساسیت بالا:** واکنش شدید به انتقاد و رد شدن.

 * **ناتوانی در تنظیم هیجانات:** مشکل در مدیریت و ابراز احساسات، به ویژه احساسات منفی مانند خشم، غم، و اضطراب.

 * **احساس تنهایی و انزوا:** احساس عدم ارتباط با دیگران و نداشتن حمایت اجتماعی.

 * **مشکلات هویتی:** بحران هویت و سردرگمی در مورد اینکه چه کسی هستند و چه می خواهند.

3. **تجربیات آسیب زا:**

 * **سوء استفاده:** سوء استفاده جسمی، جنسی، یا عاطفی در دوران کودکی یا نوجوانی می تواند اثرات مخربی بر سلامت روان داشته باشد و خطر خودزنی و خودکشی را افزایش دهد.

 * **غفلت:** عدم دریافت مراقبت و توجه کافی از والدین یا مراقبان.

 * **قربانی قلدری:** مورد آزار و اذیت قرار گرفتن توسط همسالان.

 * **مرگ یکی از عزیزان:** از دست دادن والدین، خواهر و برادر، یا دوست نزدیک.

 * **طلاق والدین:** تجربه جدایی و از هم پاشیدگی خانواده.

**ب) عوامل خانوادگی:**

1. **مشکلات ارتباطی:**

 * **ارتباط ضعیف:** ناتوانی در برقراری ارتباط باز و صادقانه با والدین یا مراقبان.

 * **انتقاد بیش از حد:** دریافت انتقاد مداوم و عدم دریافت حمایت و تشویق.

 * **درگیری های خانوادگی:** تجربه مداوم دعوا و مشاجره در خانه.

2. **سابقه خانوادگی:**

 * **سابقه اختلالات روانشناختی:** وجود سابقه افسردگی، اضطراب، یا سایر اختلالات روانشناختی در خانواده.

 * **سابقه خودکشی:** داشتن سابقه خودکشی در خانواده، که می تواند خطر را افزایش دهد.

 * **سوء مصرف مواد مخدر و الکل:** وجود مشکل سوء مصرف مواد در خانواده.

 * **خشونت خانگی:** تجربه خشونت در خانه.

3. **سبک فرزندپروری:**

 * **سبک فرزندپروری مستبدانه:** انتظارات بالا و عدم انعطاف پذیری.

 * **سبک فرزندپروری سهل گیرانه:** عدم وجود محدودیت و نظارت کافی.

 * **بی توجهی:** عدم توجه به نیازهای عاطفی و جسمی فرزندان.

**ج) عوامل اجتماعی و فرهنگی:**

1. **فشار همسالان:**

 * **فشار برای موفقیت:** احساس فشار برای رسیدن به موفقیت تحصیلی، ورزشی، یا اجتماعی.

 * **فشار برای همرنگی:** تلاش برای پذیرفته شدن در گروه همسالان.

 * **قلدری سایبری:** مورد آزار و اذیت قرار گرفتن در فضای مجازی.

2. **رسانه ها:**

 * **تصاویر غیرواقعی:** مشاهده تصاویر غیرواقعی از زندگی و موفقیت در رسانه ها، که می تواند منجر به احساس نارضایتی و ناامیدی شود.

 * **نمایش خودکشی:** مشاهده صحنه های خودکشی در فیلم ها و سریال ها، که می تواند تقلید را تحریک کند.

3. **فرهنگ:**

 * **انگ اجتماعی:** انگ زدن به مشکلات روانشناختی و عدم تمایل به درخواست کمک.

 * **فشار فرهنگی:** فشار برای ازدواج، داشتن فرزند، یا دستیابی به اهداف خاص.

 * **تبعیض:** تجربه تبعیض بر اساس نژاد، جنسیت، مذهب، یا گرایش جنسی.

4. **دسترسی به ابزار خودکشی:** دسترسی آسان به سلاح گرم، داروها، یا سایر ابزار خودکشی.

**د) سایر عوامل:**

1. **مشکلات تحصیلی:** افت تحصیلی، ناتوانی در یادگیری، یا فشار برای قبولی در دانشگاه.

2. **مشکلات مالی:** مشکلات مالی خانواده و فقر.

3. **بی کاری:** بی کاری و عدم وجود فرصت های شغلی.

4. **حوادث ناگوار:** تجربه حوادث ناگوار مانند بلایای طبیعی یا جنگ.

**نکات مهم:**

* خودزنی و خودکشی در نوجوانان یک مسئله اورژانسی است و نیاز به مداخله فوری دارد.

* اگر نوجوانی علائم افسردگی، اضطراب، یا سایر مشکلات روانشناختی را نشان می دهد، باید به متخصص روانشناس یا روانپزشک مراجعه شود.

* والدین، معلمان، و سایر بزرگسالان نقش مهمی در شناسایی و حمایت از نوجوانان در معرض خطر دارند.

* ایجاد محیطی امن و حمایت کننده، که در آن نوجوانان بتوانند احساسات خود را بیان کنند و درخواست کمک کنند، بسیار مهم است.

* آموزش مهارت های مقابله با استرس و تنظیم هیجانات به نوجوانان می تواند به کاهش خطر خودزنی و خودکشی کمک کند.

* کاهش دسترسی به ابزار خودکشی می تواند جان افراد را نجات دهد.

* از بین بردن انگ اجتماعی در مورد مشکلات روانشناختی و تشویق افراد به درخواست کمک، می تواند به کاهش خطر خودکشی کمک کند.

**در پایان، مهم است به یاد داشته باشیم که خودزنی و خودکشی قابل پیشگیری است. با شناخت عوامل خطر، ارائه حمایت مناسب، و ایجاد محیطی امن و حمایت کننده، می توانیم به نوجوانان کمک کنیم تا از این بحران عبور کنند و زندگی سالم و پرمعنایی داشته باشند.**