بررسی جامع و معرفی کتاب تاب آوری و فرزندپروری

کتاب تاب آوری و فرزندپروری ، فصل دومی برای تمام فصول توسط نشر پروچستا در کتابخانه ملی ایران ثبت و منتشر شده است .

 تاب آوری، محصول تعامل پیچیده بین استعداد ذاتی کودک و محیط پشتیبان اطراف اوست.

رویکرد توسعه گرای تاب آوری ما را در تامین و توسعه سلامت روانی واجتماعی کودکان یاری می دهد.

همچنین برای پرورش کودکانی تندرست و توانمند باید مجموعه عوامل موثر بر تاب آوری کودکان را شناسایی و تقویت کنیم .متخصصان معتقدند که توانش و شایستگی اجتماعی ، شادکامی و خلاقیت کودکان به میزان تاب آوری آن ها بستگی دارد . خانواده نخستین پایگاه رشد کودک است اما تاثیر سایر افراد و عوامل پیرامونی  را بر میزان تاب آوری کودکان نیز باید در نظر داشت .خواندن این کتاب ، تصویری روشن از مفاهیم پژوهشی و بنیادی در باره ی تاب آوری کودکان  و عوامل موثر بر آن ارایه میدهد.

کتاب تاب آور ی و فرزند پروری  توسط  مالکولم هیل، پژوهشگر دانشگاه استرات کلاید (strathclyde) و مدیر مرکز گلاسکو (Glasgow) برای کودک و جامعه و دستیار سرپرست مرکز داخلی دانشگاه برای پژوهش در زمینه ی خانواده ها و روابط، آنی استافورد، مدیر مرکز NSPCC دانشگاه ادینبرگ در زمینه ی آموزش گسترده ی انگلستان در حمایت از کودکان ، پیتر سیمن، متخصص پژوهش در زمینه ی سلامت عمومی در مرکز گلاسکو برای سلامت جمعی و نیکولا رز از مرکز پژوهش در زمینه ی خانواده ها و روابط افراد در دانشگاه گلاسکو، بریجید دنیل، پروفسور پشتیبانی و مراقبت از کودکان در دانشگاه داندی (Dundee) تهیه و تالیف کردیده است .

این کتاب با ترجمه دکتر محمدرضا مقدسی و فاطمه رمضانی با ویراست طیبه سرلک توسط انتشارات پروچستا  در ۸۰ صفحه در اختیار علاقه مندان قرار گرفته است .

تعریف تاب آوری و اهمیت آن در رشد کودک 

تاب آوری، توانایی انسان برای مقابله با تنش ها، شکست ها و تغییرات ناگهانی و بازگشت به تعادل روانی است. این ویژگی تنها یک خصلت ذاتی نیست، بلکه مهارتی است که از طریق تجربیات زندگی و تعاملات اجتماعی، به ویژه در دوران کودکی و نوجوانی، شکل می گیرد. فرزندپروری به عنوان یکی از مولفه های کلیدی محیطی، نقش تعیین کننده ای در توسعه تاب آوری دارد. والدین که با درک نیازهای جسمی، عاطفی و روانی فرزندانشان، فضایی امن و پشتیبان گر فراهم می کنند، به آن ها کمک می کنند تا با چالش های زندگی به شیوه ای سازنده کنار بیایند. تاب آوری نه تنها به کودکان کمک می کند تا از مشکلات رهایی یابند، بلکه آن ها را برای تبدیل شدن به افرادی مقاوم، انعطاف پذیر و توانمند در برابر تغییرات آماده می کند. 

سبک فرزندپروری مقتدرانه و نقش آن در تقویت تاب آوری 

سبک فرزندپروری مقتدرانه که ترکیبی از حمایت عاطفی، انتظارات روشن و تعامل دوطرفه است، بیشترین تاثیر مثبت را بر تاب آوری کودکان دارد. والدین مقتدرانه، ضمن تعیین مرزهای مشخص، به فرزندانشان فرصت می دهند تا استقلال خود را توسعه دهند و تصمیم های خودمحور بگیرند. این رویکرد با ایجاد تعادل بین آزادی و مسئولیت، کودک را تشویق به حل مسئله و یادگیری از طریق تجربه می کند. به عنوان مثال، وقتی والدین به جای دادن راه حل آماده، از کودک می خواهند تا راه های ممکن برای مقابله با یک مشکل را بررسی کند، او را قادر می سازند تا اعتماد به نفس و مهارت های مقابله ای خود را تقویت کند. این فرآیند، پایه استواری برای مقاومت در برابر فشارهای آینده می گردد. 

_{پیوند پیوستگی عاطفی و تاب آوری} 

یکی از مهم ترین عوامل تاثیرگذار بر تاب آوری، وجود پیوستگی عاطفی قوی بین والدین و فرزند است. کودکانی که در محیطی پر از حمایت و درک متقابل بزرگ می شوند، احساس امنیت عاطفی می کنند که این امر به آن ها اجازه می دهد ریسک های محاسبه شده را بپذیرند و از شکست ها درس بگیرند. والدینی که گوش فرازنده احساسات فرزندشان هستند و به آن ها اطمینان می دهند که ارزشمند و مورد علاقه هستند، به کودک کمک می کنند تا در برابر تنش های روانی مقاومت کند. این پیوستگی عاطفی نه تنها تاب آوری را افزایش می دهد، بلکه پایه روابط سالم اجتماعی را نیز استوار می سازد، زیرا کودک یاد می گیرد که چگونه احساسات خود و دیگران را مدیریت کند. 

_{تاثیرات منفی سبک های فرزندپروری ناسازگار} 

سبک های فرزندپروری سخت گیرانه، بی تفاوت یا بیش ازحد محافظه کار، می تواند تاثیرات مخربی بر تاب آوری کودکان داشته باشد. والدین سخت گیر که بر کنترل و انضباط سخت تاکید دارند و کمتر به حمایت عاطفی می پردازند، ممکن است کودک را به سمت اضطراب یا افسردگی سوق دهند. از سوی دیگر، فرزندپروری بی تفاوت که در آن نیازهای عاطفی کودک نادیده گرفته می شود، منجر به ایجاد حس بی ارزشی و کاهش اعتماد به نفس می گردد.

محافظت بیش از حد والدین (همانند فرزندپروری هلیکوپتری) با جلوگیری از تجربه مستقیم کودک، از توسعه مهارت های مقابله ای ضروری مانند تصمیم گیری و حل مسئله جلوگیری می کند. این کودکان اغلب در برابر چالش های غیرمنتظره آسیب پذیرترند. 

_{استراتژی های فرزندپروری برای تقویت تاب آوری} 

برای پرورش تاب آوری در کودکان، والدین می توانند از استراتژی هایی مانند تشویق استقلال، تقویت خودکارآمدی و مدل سازی رفتارهای مقاوم استفاده کنند. اجازه دادن به کودک برای انجام انتخاب های کوچک (مانند انتخاب پوشاک یا فعالیت های تفریحی) و پذیرش پیامدهای آن، به او کمک می کند تا احساس کنترل بر زندگی خود داشته باشد. همچنین، والدین می توانند با بیان تجارب شخصی خود در مقابله با شکست ها، به کودک نشان دهند که چگونه از چالش ها درس بگیرند.

فعالیت های گروهی، ورزش های تیمی و مشارکت در پروژه های خانوادگی نیز فرصت هایی برای تمرین مهارت های اجتماعی و همکاری هستند که به تاب آوری کمک می کنند. 

_{فرزندپروری، سرمایه گذاری در آینده}

فرزندپروری موثر، سرمایه گذاری بلندمدتی در سلامت روان و توانمندی های کودک است.

 تاب آوری، محصول تعامل پیچیده بین استعداد ذاتی کودک و محیط پشتیبان اطراف اوست.

 والدینی که با حمایت، هدایت و مدل سازی رفتارهای سازنده، به فرزندان خود کمک می کنند، آن ها را برای مقابله با پیچیدگی های زندگی آماده می سازند.

 این فرآیند نه تنها به کودکان کمک می کند تا از مشکلات فعلی عبور کنند، بلکه آن ها را برای تبدیل شدن به بزرگسالانی مسئول، خلاق و مقاوم آماده می کند.

 فرزندپروری موفق، هنر تعادل بین آزادی و مسئولیت، حمایت و توقع است که نیازمند آگاهی، صبر و عشق بی قیدوشرط است.