ویژگی های نظریه

ویژگی های نظریه
به طور کلی ویژگی های آرمانی یک نظریه را که تا حدودی مورد نظر اکثر صاحب نظران و دانشمندان علوم اجتماعی باشد، می توان در هفت مورد ذیل بیان نمود (که در هر یک از موارد نیز پرسش ها و ابهاماتی وجود دارد)
1.   نظریه باید یافته های تجربی موجود را به طور منطقی تبیین نماید و پیش بینی های صحیح و دقیقی درباره تعمیم های جدید ارائه دهد.
2.   نظریه باید یافته های تجربی را نه بر اساس روش هایی که صرفا برای دستیابی آن به یافته ها ساخته شده است، بلکه در چارچوب اصطلاحات اساسی تبیین نماید.
3.   این نظریه می بایست در مورد امور پیچیده و واقعی به کار رود، همانگونه که در مورد زمینه های تحقیقاتی که شدیدا کنترل و تا حدود زیادی ساده تر شده اند.
4.   نظریه باید قابل تعمیم به فراسوی مرزهای مطالعات ویژه ای باشد که بر پایه آن نظریه ساخته شده و مورد آزمون قرار گرفته است.
5.   لازم است که نظریه به استنتاج روابط علی میان پدیده هایی بپردازد که مورد بررسی هستند.
6.   نظریه باید به تعریف پدیده ها بر پایه اصطلاحاتی بپردازد که به نحو معتبری قابل سنجش بوده و برای تبیین و پیش بینی نیز مناسب باشند.
به طور خلاصه می توان گفت، نظریه جامعه شناسی باید حداقل دارای این سه ویژگی باشد:
1- تا آنجا که ممکن است روشن باشد.
2- از تناقض های منطقی یا محال ها احتراز کند.
3- معین کند که آیا مفاهیم با واقعیت تجربی هماهنگی دارند یا خیر.

فواید نظریه
از نظریه جامعه شناختی فواید متعددی انتظار می رود که می توان بعضی از آن ها را با توجه به نظر برخی جامعه شناسان به شرح زیر خلاصه کرد:
1.   نظریه می تواند افکار جدیدی را در روند حل مسایل نظری برانگیزد.
2.   نظریه ممکن است الگوهایی از موضوعات و مسایل مورد بحث ارائه دهد، به طوری که بتوان یک توصیف جامع و طرح گونه از آن ها عرضه کرد.
3.   تجزیه و تحلیل و نقد هر نظریه ممکن است به نظریات تازه ای منجر گردد.
4.   نظریه ممکن است الهام بخش فرضیات علمی تازه ای باشد.