مددکاری اجتماعی در دنیای امروز
جواد طلسچی یکتا؛ مددکار اجتماعی
مددکاری اجتماعی در دنیای پیچیده و پرچالش امروز، بیش از هر زمان دیگری نیازمند رویکردهای نظام مند و کارآمد برای ارائه خدمات به افراد، خانواده ها و جوامع آسیب پذیر است.
در این میان، مدیریت مورد به عنوان یکی از ارکان اصلی مددکاری اجتماعی، نقشی حیاتی در بهبود کیفیت زندگی و توانمندسازی جامعه هدف ایفا می کند.
این رویکرد با تمرکز بر نیازهای فردی و اجتماعی، به مددکاران اجتماعی این امکان را می دهد تا با برنامه ریزی دقیق، مداخلات موثر و پیگیری مستمر، راهکارهای پایدار و موثری برای حل مشکلات و چالش های مراجعین خود ارائه دهند.
مدیریت مورد فرآیندی هدفمند و سازمان یافته است که شامل ارزیابی جامع، برنامه ریزی مشارکتی، مداخله ی حرفه ای و پایش مستمر می باشد.
این رویکرد با محوریت فرد و خانواده، بر توانمندسازی و ارتقای سطح خودکفایی آنان تمرکز دارد.
اصول اساسی مدیریت مورد عبارتند از:
- احترام به کرامت انسانی: ارائه خدمات با در نظر گرفتن ارزش و منزلت فردی هر مراجع.
- محرمانگی: حفظ اطلاعات شخصی و حساس مراجعین.
- مشارکت مراجع: فعال کردن مراجع در فرآیند تصمیم گیری و برنامه ریزی.
- عدالت اجتماعی: تلاش برای ایجاد فرصت های برابر برای همه افراد جامعه.
- پاسخگویی: ارائه خدمات شفاف و مسئولانه به مراجعین و جامعه.
مدیریت مورد شامل مراحل متعددی است که به صورت چرخه ای و پیوسته اجرا می شوند. این مراحل عبارتند از:
- شناسایی و پذیرش: این مرحله شامل شناسایی افراد نیازمند به خدمات مددکاری و پذیرش رسمی آن ها به عنوان مراجع می باشد.
- ارزیابی: گردآوری اطلاعات جامع در مورد وضعیت فردی، خانوادگی، اجتماعی و اقتصادی مراجع از طریق مصاحبه، مشاهده و بررسی اسناد.
- برنامه ریزی: تعیین اهداف کوتاه مدت و بلند مدت با مشارکت مراجع و تدوین برنامه ی عملیاتی برای دستیابی به این اهداف.
- اجرا: به کارگیری روش ها و فنون مددکاری اجتماعی برای اجرای برنامه ی تدوین شده و ارائه خدمات مورد نیاز به مراجع.
- پایش و ارزیابی: نظارت مستمر بر روند پیشرفت مراجع و ارزیابی اثربخشی مداخلات انجام شده.
- اختتام: پایان دادن به فرآیند مدیریت مورد پس از دستیابی به اهداف تعیین شده یا در صورت عدم امکان ادامه ی همکاری.
مدیریت مورد در طی وسیعی از حوزه های مددکاری اجتماعی کاربرد دارد، از جمله:
- مددکاری اجتماعی با کودکان و نوجوانان: حمایت از کودکان در معرض خطر، پیشگیری از کودک آزاری و ارائه خدمات به نوجوانان بزهکار.
- مددکاری اجتماعی خانواده: تقویت بنیان خانواده، پیشگیری از طلاق و ارائه خدمات مشاوره ای به خانواده های در معرض آسیب.
- مددکاری اجتماعی با سالمندان: ارائه خدمات حمایتی و مراقبتی به سالمندان و ارتقای کیفیت زندگی آنان.
- مددکاری اجتماعی با افراد دارای معلولیت: توانمندسازی افراد دارای معلولیت و تسهیل ادغام اجتماعی آنان.
- مددکاری اجتماعی در حوزه ی اعتیاد: پیشگیری از اعتیاد، درمان و بازتوانی افراد معتاد و حمایت از خانواده های آنان.
مدیریت مورد به عنوان یک رویکرد جامع و نظام مند، نقش کلیدی در ارتقای کیفیت خدمات مددکاری اجتماعی ایفا می کند.

این رویکرد با تمرکز بر نیازهای فردی و اجتماعی مراجعین، به مددکاران اجتماعی این امکان را می دهد تا با برنامه ریزی دقیق، مداخلات موثر و پیگیری مستمر، راهکارهای پایدار و موثری برای حل مشکلات و چالش های مراجعین خود ارائه دهند و به توانمندسازی آنان کمک کنند.
با توجه به پیچیدگی های دنیای امروز و افزایش نیاز به خدمات مددکاری اجتماعی، استفاده از رویکرد مدیریت مورد بیش از پیش ضروری به نظر می رسد.
امید است با گسترش آموزش و به کارگیری اصولی این رویکرد، شاهد اثربخشی بیشتر خدمات مددکاری اجتماعی در جامعه باشیم.
انتشاریافته در پایگاه خبری مددکارنیوز