چین خوردگی واحدهای نئوژن؛ شاهدی بر تکتونیک فعال در شمال غرب بیرجند

  • سال انتشار: 1397
  • محل انتشار: دوفصلنامه یافته های نوین زمین شناسی کاربردی، دوره: 12، شماره: 24
  • کد COI اختصاصی: JR_NFAG-12-24_008
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 547
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

مهدی یوسفی

گروه زمین شناسی، دانشگاه بیرجند، بیرجند

محمد مهدی خطیب

گروه زمین شناسی، دانشگاه بیرجند، بیرجند

ابراهیم غلامی

گروه زمین شناسی، دانشگاه بیرجند، بیرجند

چکیده

زمین­ساخت منطقه شمال­غرب بیرجند عمدتا تحت تاثیر عملکرد بخش غربی پهنه گسلی شکرآب قرار دارد. نتایج چهار شاخص SL, Smf ,Vf و Er در شمال­غرب بیرجند، مقادیر بالایی را برای SL (707) و Er (58/0) و مقادیر پایینی را برای Vf (94/0) و Smf (14/1) نشان می­دهد که همراه با شواهد نوزمین­ساختی مثل قطع­شدگی و کج­شدگی در رسوبات کواترنری، وجود سه نسل از تراس­های رودخانه­ای بریده شده، پشته­های مسدود کننده و پرتگاه­های گسلی، حاکی از پویایی زمین­ساختی در این منطقه می­باشد. هم­چنین میزان بعد فرکتال آبراهه­هابرای این بخش گسل393/1 می­باشد که فعالیت بالای زمین­ساختی را تائید می­کند. مقطع عرضی عمود بر این پهنه گسلی، نشانگر سه گسل با روند شرقی غربی موازی با هم می­باشد. با توجه به رخداد مهاجرت عرضی در این منطقه، و هم­چنین انطباق کانون زمین­لرزه اخیر بر روی چین راندگی شمال­غرب بیرجند، برخاستگی رسوبات در امتداد روند دوم گسلی (F2) را به عنوان چین­خوردگی وابسته به گسل معرفی می­کنیم. این تاقدیس، چینی نامتقارن با یال شمالی کم شیب و یال جنوبی پرشیب می­باشد که برخاستگی بیش­تر در دامنه شمالی را نشان می­دهد؛ و در اثر عملکرد آن به همراه پس راندگی با شیب در جهت جنوب، موجب برخاستگی تاقدیس شده­اند. با توجه به اختلاف شیب یال­های­ شمالی و جنوبی تاقدیس شمال غرب بیرجند و هم­چنین اختلاف ارتفاع محل اتصال یال تاقدیس به دشت شمالی نسبت به محل اتصال تاقدیس به دشت جنوبی و هم­چنین ظهور پرتگاه­های موازی با گسل اصلی به دلیل رشد و مهاجرت عرضی گسل، که خود را با تغییرات توپوگرافی در مقطع چین­خوردگی نشان می­دهند، چین­خوردگی در شمال­غرب بیرجند را از نوع چین­خوردگی وابسته به انتشار گسل در نظر می­گیریم.

کلیدواژه ها

شمال غرب بیرجند, چین خوردگی, تکتونیک فعال, گسلش

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.