رویکردی پادتقارنی به ضمیراندازی در زبان فارسی

  • سال انتشار: 1396
  • محل انتشار: فصلنامه زبان پژوهی، دوره: 9، شماره: 25
  • کد COI اختصاصی: JR_JLRZ-9-25_005
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 553
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

احمدرضا شریفی پورشیرازی

دانشگاه شیراز

جلال رحیمیان

دانشگاه شیراز

چکیده

در این مقاله به تبیین دو مشخصه بارز زبان­های ضمیرانداز یعنی فقدان فاعل واژگانی و جابه­جایی آزادانهفاعل و فعل در زبان فارسی بر اساس پادتقارن پویا می­پردازیم.این دو ویژگی محصول جانبی نقطه تقارن هستند. ضمیر فاعلی پنهان ضمیری ضعیف و یک گروه حرف تعریف است که پس از ادغام با گروه فعلی و تشکیل نقطهتقارن در صورت آوایی حذف می­گردد. این امر توجیه­گر ضمیراندازی است. جایگاه اصلی فاعل در ساخت­های متعدی و غیرکنایی در مشخصگر فعل سبک و در ساخت­های غیرمفعولی مشخصگر فعل واژگانی است. در تمامی این جایگاه­ها شاهد نقطه تقارنی خواهیم بود که می­تواند به دو صورت شکسته شود؛ یا با جابه­جایی فعل و یا با جابه­جایی فاعل. همین امر، جابه­جایی آزادانه فاعل و فعل را توجیه می­کند. در فاعل پیش­فعلی حرف تعریف در جایگاه مشخصگر گروه زمان و در صورت تکیه­بر بودن در جایگاه مشخصگر گروه کانون می­نشیند. در فاعل پس­فعلی در ساختارهای غیرمفعولی، فعل از درون فعل واژگانی تیره به صورت افزوده با فعل سبک ادغام می­شود و در ساختارهای غیرکنایی و متعدی فعل از درون گروه فعل واژگانی به درون هسته زمان حرکت می­کند.    

کلیدواژه ها

ضمیراندازی, جابه­ جایی آزادانه فاعل و فعل, ضمیر فاعلی پنهان, فاعل پیش­ فعلی, فاعل پس ­فعلی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.