نقش مبانی همگرایانه ی اسلامی در تولد جغرافیا نگاری مسلمین

  • سال انتشار: 1389
  • محل انتشار: چهارمین کنگره بین المللی جغرافیدانان جهان اسلام
  • کد COI اختصاصی: ICIWG04_111
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 1185
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

کورش صالحی

دانشگاه سیستان و بلوچستان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی ،زاهدان

چکیده

شبه جزیره عربستان به هنگام ظهور دعوت پیامبر (ص) مکانی بود مملو از تشتت ، اختلاف و جنگ های بی پایان قبایلی که در آن اعراب با حکومت مرکزی و تمدن فاصله ی بسیاری داشتند .صفات جبلی صحرا مانع بزرگی بر سر راه همگرایی جامعه ی عرب بود . نزاع های دامنه دار قبایلی قدرت آنان را خنثی می کرد و چنان که از فحوی ایام العرب و اشعار حماسی آنان به دست می آید جنگ های قبایلی به صورت دامنه دار در دوره جاهلیت عربستان ، سایه ی عظیمی بر فرهنگ و مدنیت عرب انداخته بود. در چنین شرایطی دعوت پیامبر (ص) نوید معجزه ی اتجاد قبایل شبه جزیره را سر داد . دین مبین اسلام همگرایی و وحدت را نه تنها به اعراب بلکه به دیگر اقوام و ملل همسایه نیز نوید داد . هنوز یک قرن از ظهور اسلام نگذشته بود که سرزمین های وسیعی به اسلام گرویدند . این مجموعه ی بزرگ دینی به تدریج با استفاده از میراث ملل متمدن گذشته ، تمدنی پیشرو و مدرن پدید آورد . چگونگی فتح سرزمین ها به صلح یا به جنگ ، مکانت هر یک از شهر ها و ممالک نسبت به قبله گاه مسلمین ، سفر حج ، نظام مالیاتی و تجارت خشکی و دریایی مسلمین از عوامل اصلی تولد نظام جغرافیایی جدید اسلامی بود . به زودی دو مکتب بزرگ جغرافیایی بر اساس مبانی همگرایانه ی اسلامی شکل گرفت.که یکی با مرکزیت مکه (مکتب بلخی ) و دیگری با مرکزیت بغداد پایتخت خلفای عباسی (مکتب عراقی ) به وجود آمد . جغرافیا نویسان مسلمان از هر قوم و ملتی که بودند بر مبانی همگرایی اسلام کتب و رسالات بسیاری برجای گذاشتند.آثاری چون مسالک و ممالک ها ، صوره الارض ها ، رحله ها (سفرنامه ها ) معجم ها و البلدان ها نتیجه ی تلاقی آرا در یک روند همگرایانه از نیاز های جامعه ی اسلامی بود که به فرهنگ و تمدن بشری ارزانی شد . این تحقیق بر آن است تا مبانی همگرایانه اسلامی در روند اقتباس و تولد جغرافیا نگاری مسلمین راباروش کتابخانه ای بررسی نماید.

کلیدواژه ها

جهان اسلام ، جغرافیا نویسان ، حج ، مکتب بلخی ، مکتب عراقی

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.