شناسایی ساختار رنگ سفالینه های دوره مفرغ متاخر شرق دریاچه ارومیه؛ بر مبنای نمونه های کول تپه عجب شیر
- سال انتشار: 1396
- محل انتشار: دوفصلنامه پژوهه باستان سنجی، دوره: 3، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_JRA-3-1_002
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 516
نویسندگان
کارشناس ارشد باستان سنجی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران
دانشیار، مرکز تحقیقات مرمت بنا و بافت های تاریخی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران
دانشیار، دانشکده هنرهای کاربردی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران
دانشجوی دکتری باستان شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
چکیده
یکی از جنبه های مطالعاتی بر روی سفال و سفالگری دوره باستان، مطالعه و شناسایی مواد و ترکیبات رنگی به کاررفته در تزیینات سفالینه ها است. بنابراین هدف از پژوهش حاضر شناسایی پایه و ترکیب شیمیایی رنگهای مورد استفاده در تزیین پنج نمونه از سفالینه های منقوش دوره مفرغ متاخر شرق دریاچه ارومیه (نمونه های موردی کول تپه عجبشیر) از طریق مطالعات آزمایشگاهی است. جهت تعیین ساختار رنگها و نیز شناسایی آنیونها و کاتیونهای موجود در آنها، از طیف سنجی مادون قرمز تبدیل فوریه FR-IR استفاده شد و مشخص گردید که منشا رنگها معدنی و ترکیبی از اکسیدهای آهن است. به منظور آنالیز عنصری نمونه رنگها و بررسی ساختار و ترکیب شیمیایی آنها از میکروسکوپ الکترونی روبشی مجهز به طیف سنجی پراش انرژی پرتوایکس (SEM-EDX) استفاده گردید که حضور عنصر آهن را در کنار دیگر عناصر تشکیل دهنده بدنه سفال نشان داد. درحالیکه نتایج حاصل با نتایج طیفهای FT-IR همخوانی داشتند درنهایت به منظور تایید و تکمیل دادهها، نمونه ها با روش پراش پرتوایکس (XRD) مورد مطالعه قرار گرفتند که نتایج به دستآمده حاکی از آن است که رنگدانههای به کاررفته در تزیین سفالینهها، معدنی و ترکیبی از آهن (اوژیت) بوده و ازآنجاکه در اطراف دریاچه ارومیه کانه های آهن وجود دارند بنابراین میتوان گفت که برای ساخت رنگ از محیط اطراف خود استفاده مینمودهاند.کلیدواژه ها
رنگدانه های آهن دار، سفال منقوش، کول تپه، دوره مفرغ، FT-IR، SEM-EDX، .XRDمقالات مرتبط جدید
- بهینه سازی پرتفوی سهام با استفاده از الگوریتم های CNN-LSTM و شبکه عصبی پیچشی
- مثنی و معدود در ایرانی میانه و نو
- پژوهشی بر نقش و کارکرد عناصر چهارگانه آب، باد، خاک و آتش، در معماری سنتی ایرانی
- اسطوره آناهیتا، بانوی آب در ایران و مقایسه تطبیقی آن با ایزدان آب در یونان و هند
- جایگاه پوشش اقوام کرد درگذر تاریخ باهدف احیای آن در پوشاک ملی
اطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.