رسوبات آب راکد، کلید کشف و بازسازی پالئوسیلابها

  • سال انتشار: 1392
  • محل انتشار: دومین کنفرانس بین المللی مخاطرات محیطی
  • کد COI اختصاصی: ICEHH02_357
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 902
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

سیدرضا حسین زاده

دانشیار ژئومورفولوژی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

رودخانه ها تاریخ نگار سطح زمین اند. مطالعه رفتار هیدرولوژیکی رودها در اثنای ده هزار سال اخیر از طریق رسوباتی که طی این دوره در بخش هایی از بستر آنها برجای گذاشته شده امکان پذیر است. این رسوبات که اصطلاحا رسوبات آب راکد (SWD) نامیده شده اند، متعلق به سیلاب های بزرگ قدیمی است که تحت شرایط خاص بستر و جریان های کم سرعت منشعب از سیلاب اصلی نهشنه می شوند. از دهه 1980 به بعد استفاده از داده های پالئوسیلاب به جای روش های آماری هیدرولوژیکی برای برآورد خطر سیلاب در بسیاری از کشورهای پیشرفته رواج یافته و شاخه ای تحت عنوان هیدرولوژی پالئوسیلاب شکل گرفته است. منظور از پالئوسیلاب، سیلاب های بزرگی است که توسط ایستگاه های هیدرومتری و یا مشاهده مستقیم انسان ثبت نشده و زمان وقوع آن ممکن است از چند سال تا چند ین هزار سال باشد. رسوبات آب راکد که شامل چینه هایی از رسوبات ریزدانه سیلابی است مهمترین کلید کشف، تعیین دبی، سطح و سن پالئوسیلابها بشمار می رود و بیشتر محققین این شاخص را بهترین شاخص در بین شاخص های دیرینه تراز معرفی کرده اند. با توجه به اهمیت مخاطره سیلاب در شرایط ایران که داده های آماری کافی از دبی سیلابها در اختیار نیست و یا بسیاری از رودخانه های مناطق خشک کشورفاقد ایستگاه دبی سنجی هستند، توجه به رسوبات آب راکد و کابرد آنها در تخمین سطح و حجم سیلابهای بزرگ ضروری به نظر می رسد. به همین دلیل در این مقاله به تجزیه و تحلیل ویژگی های رسوبات مذکور، نحوه کشف و کاربرد آن در مطالعه سیلاب به استناد نمونه های مطالعاتی نگارنده در نواحی مختلف کشور و تجارب سایر کشورها پرداخته شده است. نتایج مطالعه نشان می دهد که امکان بازسازی سیلاب های قدیمی در اغلب مناطق کشور وجود دارد و می تواند اعداد قابل اطمینانی در اختیار برنامه ریزان قرار دهد. همچنین مطالعه رسوبات آب راکد به روشن ساختن بیشتر تغییرات اقلیمی کشور خواهد انجامید.

کلیدواژه ها

شاخص های دیرینه تراز، رسوبات آب راکد، پالئوسیلاب، سیلاب های بزرگ

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.