انحلال پذیری سنگ آهک و مسئله فرار آب از تکیه گاه چپ سد مارون، جنوب غرب ایران

  • سال انتشار: 1388
  • محل انتشار: فصلنامه زمین شناسی مهندسی، دوره: 3، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_JEG-3-1_006
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 1745
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

محمد حسین قبادی

گروه زمین شناسی دانشگاه بوعلی سینا همدان

رامین کرمی

گروه زمین شناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

در این پژوهش پدیده فرار آب از تکیه گاه چپ سد مارون بررسی شده است. سد مذکور که با ارتفاع 170 متر بر روی رودخانه مارون در شمال بهبهان احداث شده و با تنظیم آب رودخانه ضمن تولید برق و کنترل سیلاب، آب مورد نیاز کشاورزی را نیز تامین می کند. محل سد در کوه های زاگرس و در تنگ تکاب دارد. در این ناحیه سری پیوسته ای از سنگ آهک های کارستی، مارن، شیل و ژیپس به صورت چین خورده و گسل خورده از سن کرتاسه تا پلیئوسن موجودند. عمده حفاری های زیرزمینی از جمله تونل های انحراف 1 و 2 در تکیه گاه چپ سد صورت گرفته است. قبل از آب گیری دریاچه، پوشش بتنی در قسمت وسط تونل انحراف 2 ایجاد شد ولی بخش بالا دست تونل بدون پوشش باقی ماند. با آب گیری دریاچه سد، کانال های کارستی موجود در سازند آسماری در تکیه گاه چپ که تونل انحراف 2 را قطع می کنند فعال شده و فرار آب اتفاق افتاد. کل تراوش از تکیه گاه چپ شد به 10 متر مکعب در ثانیه رسید. بر اساس بررسی های زمین شناسی مهندسی تفصیلی اقدامات علاج بخش انجام و فرار آب کنترل شد. در این پژوهش به منظور ارزیابی وضعیت تراوش و شرایط کارستی شدن آزمایش های انحلال پذیری، XRD و XRF انجام شد. نتایج حاصله نشان می دهد که نقش هیدروژئولوژیکی درزه های اصلی عمود بر ساختمان زمین شناسی محل، نوع مواد پرکننده درزه ها و ترک های بین لایه ای در توسعه کارست و افزایش تراوش چشمگیر است. بناراین در مدت بهره برداری از سد به علت واگرایی مواد پرکننده درزه ها و گسترش دهانه ناپیوستگی ها افزایش میزان تراوش از تکیه گاه چپ محتمل است.

کلیدواژه ها

انحلال پذیری، کارست، فرار آب، سنگ آهک آسماری، درزه، دهانه درزه، تونل انحراف، مواد واگرا

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.