بررسی عوامل مؤثر وقوع سیلاب و مدیریت بحران آن در بالادست سد یامچی با استفاده از GIS

  • سال انتشار: 1392
  • محل انتشار: اولین همایش ملی جغرافیا، شهرسازی و توسعه پایدار
  • کد COI اختصاصی: GUPSD01_0992
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 825
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

سمیه پرستار

دانشجوی کارشناسی ارشد هیدروژئومورفولوژی در برنامه ریزی محیطی دانشگاه محقق اردبیلی

فریبا اسفندیاری

استادیار دانشگاه محقق اردبیلی

چکیده

زندگی انسان از آغاز تا کنون همواره با خطرات ناشی از بلایای طبیعی همراه بوده است و ایران با توجه به اقلیم متغیر و ناپایداری های موقتی و در عین حال مخرب یکی از کشورهایی است که در معرض سوانح طبیعی بسیاری قرار دارد که سیل یکی از جدی ترین آنهاست. حوضه آبخیز بالادست سد یامچی از زیرحوضه های باخلی چای اردبیل می باشد و در دامنه های جنوبی سبلان قرار گرفته است. این حوضه به لحاظ شرایط توپوگرافی و اقلیمی مستعد وقوع سیل می باشد، و این امر خسارات زیادی را به سکونتگاه های روستایی، مزارع و راه های ارتباطی وارد می کند. به علاوه وقوع این پدیده ضمن افزایش فرسایش پذیری خاک و هدررفت منابع خاک، موجب تشدید پرشدن مخازن سد یامچی می گردد. بنابراین هدف تحقیق حاضر شناسایی عواملی است که در وقوع سیل در حوضه مذکور نقش دارند. برای رسیدن به هدف فوق عوامل شیب، جهت شیب، لیتولوژی، فاصله از آبراهه و بارش به عنوان عوامل مؤثر در وقوع سیل مورد بررسی قرار گرفتند. سپس لایه های اطلاعاتی آنها در سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و در محیط Arc MAP تهیه گردید. نتایج به دست آمده نشان داد که عوامل دخیل در سیله حوضه به ترتیب اهمیت عبارتند از شیب و جهت شیب، آبراهه، بارش، و لیتولوژی و زمان تمرکز و زمان تأخیر می باشد. نگاهی اجمالی به آمار سیلاب حوضه مؤید این واقعیت است که از نظر زمانی اکثریت سیلاب های حادث شده در ح وضه بالادست یامچی در ماه های فروردین و اردیبهشت اتفاق افتاده است. در وقوع سیلاب در این ماه ها عواملی چون افزایش میزان بارندگی، ذوب برف های موجود در ارتفاعات بالادست حوضه و فقر پوشش گیاهی در این مواقع از سال در سطح حوضه دخیل می باشد. لذا توجه به این موارد و ارائه راهکارهای مناسب و عملی سازی این راهکارها در حوضه از آمار سیلاب های احتمالی آینده ممکن است بکاهد.

کلیدواژه ها

سیلاب، بلایای طبیعی، عوامل مؤثر بر وقوع سیلاب، م دیریت سیلاب، سد یامچی، GIS

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.