طراحی سناریوی تغییر الگوی کشت جهت پایداری منابع آب در استان آذربایجانغربی با استفاده از سیستمهای پویا
- سال انتشار: 1402
- محل انتشار: مجله مهندسی منابع آب، دوره: 16، شماره: 57
- کد COI اختصاصی: JR_WEJMI-16-57_006
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 34
نویسندگان
دانشجوی دکترای توسعه کشاورزی، گروه اقتصاد، ترویج و آموزش کشاورزی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
دانشیار، گروه اقتصاد، ترویج و آموزش کشاورزی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
دانشیار، گروه اقتصاد، ترویج و آموزش کشاورزی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
دانشیار، گروه اقتصاد، ترویج و آموزش کشاورزی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
چکیده
چکیدهمقدمه: سوءمدیریت و برداشت بیرویه از منابع آب بویژه در بخش کشاورزی و اختصاص بیش از ۹۰٪ آب مصرفی در این بخش، بحران آب را تشدید کرده و ادامه این روند، در آینده فاجعه آور خواهد بود. تحقیق حاضر به بررسی تاثیر تغییر الگوهای کشت بر پایداری منابع آب و تولیدکشاورزی در استان آذربایجان غربی پرداخته است.روش: این تحقیق با استفاده از رویکرد سیستمهای پویا دو زیرسیستم تاثیرگذار هیدرولوژی و اقتصادی رامدلسازی کرده است و با استفاده از داده های آماری سالهای۱۳۷۰ تا ۱۳۹۸ متغیرهای اصلی تحقیق تا افق ۱۴۳۰ شبیهسازی شدند. پس از کالیبراسیون مدل بوسیله الگوریتم ژنتیک ساده و آزمون مدل در شرایط حدی، سناریوهای الگوی کشت کنونی، الگوی کشت کم مصرف و الگوی کشت اقتصادی به مدل وارد شد و تاثیر سناریوها با استفاده از دو شاخص ارزشیابی، پایداری منابع آب زیرزمینی (SUI) و بهره برداری آب (WEI+)، ارزیابی گردید.یافته ها: نتایج نشان داد ادامه الگوی کشت کنونی سبب کاهش ۳۴/۹۳ درصدی حجم آب های زیرزمینی و ۲۰ درصدی موجودی آب های سطحی تا افق ۱۴۳۰ خواهد شد. درحالیکه الگوی کشت کممصرف با کاهش ۸۸/۵۲ درصدی تقاضای آب کشاورزی با حذف محصولاتی با نیاز آبی بالا مثل (چغندر) و اختصاص سطح کشت به محصولاتی با نیاز آبی کمتر (جو و کلزا) و افزایش ۱۰٪ آیش اراضی، علاوه بر بهبود ۷۲/۵۳ درصدی بهرهوری آب، پتانسیل آب های زیرزمینی را تا ۶۹/۱۳ برابر و آب های سطحی موجود را تا ۴۵/۲ برابر افزایش خواهد داد. که در نهایت با تاثیر مثبت بر شاخص پایداری (SUI) و شاخص بهرهبرداری آب (WEI+) سبب پایداری آب های زیرزمینی شده و کمترین استرس آبی را در افق ۱۴۳۰ ایجاد میکند.نتیجه گیری: لازم است سیاستهای تغییر الگوی کشت، ضمن تداوم کشت محصولات استراتژیک در جهت کاهش بهرهبرداری و پایداری منابع آب بر الگوی کشت محصولات کم مصرف آب تمرکز داشته باشد.کلیدواژه ها
پایداری منابع آب, تغییرالگوی کشت, تولید, مدل سازی سیستم های پویااطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.