نقش و اهمیت آب (قنات) در توسعه پایدار روستایی

  • سال انتشار: 1402
  • محل انتشار: سومین همایش ملی راهبرد های مدیریت منابع آب و چالش های زیست محیطی
  • کد COI اختصاصی: WREC03_029
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 133
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

محمد اکبرپور

استادیار گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات وعلوم انسانی دانشگاه رازی

مهسا شهبازی

دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، گروه جغرافیا دانشگاه رازی

چکیده

بخش اعظم سرزمین ایران در منطقه خشک و نیمه خشک و در محدوده کمربند بیابانی دنیا قرار گرفته است . بر این اساس، خشکی و کم آبی از ویژگی های ذاتی فلات مرکزی ایران است و دسترسی به منابع آب پایدار، مهم ترین چالش ساکنان این ناحیه بوده است . آنچه را که امروزه توسعه پایدار می نامند، در ساختار و سیستم قنات به خوبی رعایت شده و بر همین اساس، قنات بیش از سه هزار سال کارآمد بوده است . بنابراین مقاله حاضر برای رسیدن به هدف خود که بررسی تحول بهرهبرداری از منابع آب و نقش آن بر توسعه سکونتگاههای روستایی می باشد. روی آوردن به احداث چاههای عمیق و نیمه عمیق و گسترش روزافزون آنها باعث تغییراتی شدید در نظام بهرهبرداری از منابع آب و در نهایت ، از بین رفتن روش-های سنتی می گردد. هر چند هزینه های احداث قنات بالاتر از چاه است ، اما بازدهی قنات در دراز مدت در قبال مخارج آن بسیار زیادتر و با صرفه تر است . به عبارت دیگر، قنات یک منبع دائمی است که صرف نظر از مخارج اولیه و اندک لایروبی سالانه ، می توان سالهای سال از آن استفاده کرد. از طرف دیگر هزینه های نگهداری قنات در مقایسه با هزینه های نگهداری چاه بسیار ناچیز می باشد. احداث قنات با وسایل ساده و نیروی کار محلی میسر است درحالی که حفر یک چاه نیاز به نیروی متخصص و دانش رسمی دارد که از توان اهالی یک روستا خارج می باشد. یافته های این پژوهش نشان می دهد، برمبنای دانش بومی ، احیای قنوات می تواند به عنوان یک نظام آبیاری ، تولیدی و اجتماعی و اقتصادی در بخش وسیعی از سرزمین ایران در خدمت توسعه پایدار روستایی قرار گیرد.

کلیدواژه ها

توسعه ، توسعه پایدار، توسعه پایدار روستایی ، منابع آب.

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.