ارزیابی کارایی و واسنجی مدل BILAN در برآورد رواناب ماهانه جریان در تعدادی از رودخانه های دارای آمار استان اردبیل

  • سال انتشار: 1402
  • محل انتشار: مهندسی آبیاری و آب ایران، دوره: 13، شماره: 0
  • کد COI اختصاصی: JR_WATER-13-0_006
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 71
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

حمیده درجزی

فارغ التحصیل کارشناسی ارشد، آبخیزداری، دانشگاه محقق اردبیلی

اباذر اسمعلی عوری

گروه منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

رئوف مصطفی زاده

گروه منابع طبیعی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعیدانشگاه محقق اردبیلی

زینب حزباوی

گروه مرتع و آبخیزداری، دانشگاه محقق اردبیلی

محمد گلشن

دکتری آبخیزداری، اداره منابع طبیعی و آبخیزداری آستارا، گیلان، ایران

چکیده

شبیه سازی رواناب در حوزه های آبخیز برای مدیریت رواناب حاصل از بارش ضروری است. مدل های هیدرولوژیکی متفاوتی برای این منظور ارائه شده که در این تحقیق مدل BILAN برای اولین بار به منظور شبیه سازی رواناب استان اردبیل در ۲۳ ایستگاه هیدرومتری با حداقل ۲۰ سال دوره آماری برای داده های بارش، دما، رطوبت و دبی انجام شد. برای واسنجی هشت پارامتر مدل شامل Spa، Dgm، Dgw ، Alf، Mec،Wic، Soc، Gid با الگوریتم ژنتیک بهینه سازی و سری های ماهانه شبیه سازی شده و مشاهداتی در خروجی حوزه آبخیز محاسبه شدند. کارایی مدل با نمایه های آماری ضریب کارایی (CE)، ریشه مربعات خطا (RMSE) و ضریب تبیین (R۲) ارزیابی شد. نتایج نشان داد که در دوره واسنجی، دامنه های مقادیر شاخص ‎های ارزیابی R۲ در ایستگاه های شمس آباد (۹۲ درصد)، ننه کران (۴۲ درصد)، مشیران (۳۸ درصد)، باروق (۵۱ درصد) بهتر است. هم چنین دوره اعتبارسنجی ایستگاهای عموقین، آتشگاه، نیر، نمین، سامیان، ویلادرق و شمس آباد با R۲ بیش از ۶۰ درصد بهترین کارایی مدل BILAN را نشان دادند و ایستگاه های گیلانده، ایریل، احمدکندی، باروق و پل الماس با R۲ کم تر از ۵ درصد کارایی چندانی در شبیه سازی جریان رودخانه نداشتند. در مجموع با توجه به نتایج ارزیابی عملکرد مدل می توان گفت که مدل BILAN در تعدادی از ایستگاه های مورد بررسی دارای کارایی نسبتا قابل قبولی است و می تواند به منظور اهداف مدیریت رواناب حوضه های آبخیز در این منطقه به کار رود.

کلیدواژه ها

جریان ماهانه, بیلان آب, مدل سازی هیدرولوژیک, مدیریت منابع آب

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.