اثر مصرف کودهای آلی، زیستی، معدنی و تنظیم کننده های رشد بر انتقال مجدد مواد و مولفه های پر شدن دانه جو (Hordeum vulgare L.) تحت شرایط کمبود آب
- سال انتشار: 1401
- محل انتشار: فصلنامه تحقیقات غلات، دوره: 12، شماره: 4
- کد COI اختصاصی: JR_CRGU-12-4_006
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 70
نویسندگان
دانشجوی دکتری، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
استاد، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
استاد، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
چکیده
مقدمه: خشکی یکی از مهم ترین فاکتورهای موثر بر عملکرد بهویژه در زراعت آبی در مناطق خشک و نیمهخشک جهان است. کاربرد برخی از تعدیل کنندههای تنش (ورمیکمپوست، مایکوریزا و پوترسین و نانواکسید روی)، رشد، عملکرد و مقاومت گیاهان در برابر انواع تنشهای محیطی از جمله خشکی را افزایش میدهند. اگرچه اثر هر یک از این ترکیبات بهتنهایی بر تعدیل اثرات ناشی از تنش بررسی شده است، اما گزارشهای کمتری در مورد برهمکنش توام این عوامل وجود دارد. در این آزمایش، اثر توام کودهای آلی، زیستی و معدنی و تنظیم کنندههای رشد بر بهبود فتوسنتز جاری، فرآیند انتقال مجدد مواد، مولفههای پر شدن دانه و عملکرد دانه جو تحت شرایط کمبود آب مورد ارزیابی قرار گرفت.مواد و روش: بهمنظور ارزیابی برهمکنش برخی تعدیل کنندههای تنش (ورمیکمپوست، میکوریز، روی و پوترسین) بر سهم فرآیند انتقال مجدد و مولفههای پر شدن دانه جو تحت شرایط تنش کمبود آب، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در گلخانه پژوهشی دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی در سال ۱۴۰۱ اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی شامل آبیاری در سه سطح (آبیاری کامل به عنوان شاهد، قطع آبیاری در ۵۰ درصد مراحل سنبلهدهی و آبستنی معادل کد ۵۵ و ۴۳ مقیاس BBCH بهترتیب بهعنوان محدودیت ملایم و شدید آبی)، کاربرد کودهای زیستی، آلی و معدنی در چهار سطح (عدم کاربرد کود به عنوان شاهد، کاربرد ورمیکمپوست، کاربرد مایکوریزا و کاربرد مخلوط ورمیکمپوست و مایکوریزا)، و محلولپاشی پوترسین و نانواکسید روی در چهار سطح (محلولپاشی با آب بهعنوان شاهد، محلولپاشی ۴/۰ گرم بر لیتر نانواکسید روی، محلولپاشی ۸/۰ میلیمولار پوترسین، محلول پاشی توام روی و پوترسین) بودند. قارج مایکوریز گونه موسهآ از شرکت زیست فناوران توران خریداری و بر اساس دستورالعمل شرکت، ۱۰ گرم در هر کیلوگرم خاک مصرف شد. ورمیکمپوست از شرکت گیلدا خریداری و بر اساس دستوالعمل شرکت، ۵۰ گرم در هر کیلوگرم خاک استفاده شد. نانواکسید روی تولید کشور چین با متوسط اندازه ذرات کمتر از ۳۰ نانومتر، سطح ویژه بیش از ۳۰ مترمربع در هر گرم، محتوای روی در حدود ۲۱/۶۵ درصد و خلوص ۹۹ درصد، از شرکت جهان کیمیای ارومیه خریداری شد. رقم جو مورد استفاده در این آزمایش رقم نوبهار بود که با تراکم ۴۰۰ بذر در متر مربع کشت شد.یافته های تحقیق: نتایج نشان داد که کاربرد توام تعدیل کنندههای تنش (ورمیکمپوست، مایکوریز، نانواکسید روی و پوترسین) تحت شرایط قطع آبیاری در مرحله آبستنی، انتقال مجدد ماده خشک از اندام هوایی و ساقه را بهترتیب ۳۲/۲۲ و ۶۵/۲۵ درصد و سهم این صفات در عملکرد دانه را به ترتیب ۹۲/۵۲ و ۹۵/۵۶ درصد نسبت به شرایط عدم کاربرد کودهای زیستی و عدم محلول پاشی پوترسین و روی کاهش داد. در مقابل، کاربرد توام تعدیلکنندههای تنش در شرایط قطع آبیاری در مرحله آبستنی موجب افزایش کلروفیل کل (۹۱/۲۴ درصد)، فتوسنتز جاری (۵۷/۶۲ درصد)، سهم فتوسنتز جاری در عملکرد دانه (۵۴/۳۰ درصد)، سرعت پر شدن دانه (۶۲/۶ درصد)، طول دوره پر شدن دانه (۰۶/۱۸ درصد)، دوره موثر پرشدن دانه (۶۷/۲۷ درصد) و عملکرد دانه (۱۸/۲۵ درصد) نسبت به عدم کاربرد کودهای زیستی و محلول پاشی تحت این شرایط شد.نتیجه گیری: یافتههای این آزمایش نشان داد که کاربرد تعدیلکنندههای تنش (ورمیکمپوست، مایکوریزا و محلولپاشی پوترسین و نانواکسید روی) میتواند با بهبود فتوسنتز جاری و مولفههای پر شدن دانه، موجب افزایش عملکرد دانه جو تحت شرایط محدودیت آبی شود.کلیدواژه ها
خشکی, سرعت پر شدن دانه, فتوسنتز جاری, کلروفیل کل, محلول پاشیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.