تحلیل خصوصیات هیدروژئومورفیک زیرحوضه ها در حساسیت فرسایش پذیری خاک (مطالعه موردی: حوضه آبریز الندچای، شمال غرب ایران)
- سال انتشار: 1402
- محل انتشار: فصلنامه پژوهش های دانش زمین، دوره: 14، شماره: 3
- کد COI اختصاصی: JR_ESRJ-14-3_006
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 102
نویسندگان
گروه ژئومورفولوژی - دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی - دانشگاه تبریز - تبریز - ایران
گروه ژئومورفولوژی، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
گروه ژئومورفولوژی، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
گروه سنجش ازدور و GIS، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
چکیده
هدف اصلی از تحقیق حاضر بررسی و تحلیل نقش شاخص های هیدروژئومورفیک در حساسیت فرسایش پذیری زیرحوضههای حوضه آبریز الندچای واقع در شهرستان خوی میباشد. برای نیل به این هدف، ابتدا منطقه مورد مطالعه با استفاده از مدل رقومی ارتفاعی (DEM) با قدرت تفکیک مکانی ۵/۱۲ متر به ۱۵ زیرحوضه تقسیم گردید. در مرحله بعد ۱۲ پارامتر هیدروژئومورفیک جهت بررسی فرسایش پذیری زیرحوضهها مورد ارزیابی قرار گرفتند. پارامترهای مورد بررسی عبارت بودند از: تراکم هکشی، فراوانی آبراهه، نسبت انشعاب، بافت زهکشی، نسبت بافت، شماره نفوذ، ضریب فشردگی، نسبت کشیدگی، نسبت مدور بودن، ضریب شکل، برجستگی و نسبت شیب. در ادامه از یک روش رتبه بندی ژئومورفومتریک به منظور رتبه بندی پارامترها استفاده گردید. نتایج تحقیق نشان داد که زیرحوضههای ۱، ۳ و ۴ از نظر پارامترهای مورد بررسی بالاترین امتیاز را داشته که بیانگر فرسایش پذیری بالای این زیرحوضهها می باشد. این زیرحوضهها با مساحتی بالغ بر ۲۵۷ کیلومترمربع، ۲۲ درصد از کل مساحت حوضه آبریز را شامل می شوند. در گام بعدی جهت بررسی تغییرات کاربری اراضی منطقه و ارتباط آن با فرسایش پذیری زیرحوضهها از تصاویر ماهواره ای لندست استفاده شد. جهت استخراج کاربری های منطقه از روش های طبقه بندی نظارت شده و الگوریتم حداکثر احتمال استفاده گردید. بررسی نقشه های کاربری تهیه شده نشان داد که کلاس کاربری مناطق ساخته شده (شهری - روستایی) در طول دوره آماری مورد مطالعه روند افزایشی داشته است، به طوری که از ۱۰۲۸ هکتار در سال ۱۹۸۵ به ۳۳۹۳ هکتار در سال ۲۰۲۰ رسیده است. بررسی ارتباط تغییرات کاربری اراضی هر یک از زیرحوضهها با فرسایش پذیری آنها نیز نشان داد که در زیرحوضههای بالادست حوضه آبریز الندچای تغییر کاربری اراضی(افزایش زمین های کشاورزی) و یا استفاده نامناسب و بیش از اندازه از ظرفیت مراتع منطقه، در تشدید فرسایش پذیری زیرحوضهها موثر می باشد.کلیدواژه ها
حوضه آبریز الندچای, رتبه بندی, فرسایش پذیری, کاربری اراضی, GISاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.