تبیین جایگاه جامعه شبکه ای در برنامه ریزی شهری با تاکید بر حکمروایی شهری

  • سال انتشار: 1402
  • محل انتشار: فصلنامه دانش شهرسازی، دوره: 7، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_UPK-7-1_004
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 177
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

شهریور روستایی

دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

اکبر اصغری زمانی

دانشیارگروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی،دانشگاه تبریز،تبریز،ایران

فروغ اندستا

دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده برنامه ریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

چکیده

بیان مسئله: بسیاری از چالش­های برنامه­ریزی شهری بسیار متنوع بوده و ساختارهای سنتی نیز از کارآمدی لازم جهت تعدیل این چالش­ها برخوردار نیستند. بنابراین نیاز به ارائه راه­حل­های مبتنی بر همکاری، تعامل و ارتباط درون سازمانی، ایجاد شبکه­های فراتر از سطوح سلسله­مراتبی و سازمان رسمی، ضروری است. در این راستا مانوئل کاستلز، جامعه شبکه­ای را به عنوان ساختار جدیدی برای بازاندیشی در مورد جامعه به رسمیت شناخته است. از طرف دیگر، حکمروایی شهری به­عنوان عاملی تسهیلگر در راستای جامعه شبکه­ای مطرح می­گردد. هدف: تبیین جایگاه جامعه شبکه­ای در برنامه­ریزی شهری با تاکید بر حکمروایی شهری، تعریف جامعه شبکه ای، سیاست­گذاری آن. روش: این پژوهش بر اساس هدف، بنیادی و ماهیتا کیفی است و با اتخاذ رویکرد تبیینی- اکتشافی به مرور و تحلیل سیستماتیک منابع و متون در زمینه جامعه شبکه­ای و جایگاه آن در برنامه­ریزی شهری می­پردازد. روش تحقیق به کار گرفته شده در جهت دستیابی به هدف مورد نظر، تحلیل محتوای کیفی است؛ به طوری که با مفروض گرفتن تعریف­های مشخص به مطالعه متون پرداخته شد. این مفاهیم و تعاریف عملیاتی بر اساس مباحث نظری استخراج شد. در گام دوم بازیابی منابع بر اساس کلید واژگان، عنوان و چکیده انجام شد و در مرحله سوم تحلیل و چارچوب مفهومی تدوین شد. یافته ها: از دیدگاه جامعه شبکه­ای نظام برنامه­ریزی شهری یک نظام باز و غیرمتمرکز و گفتمان- محور بوده که در آن فعالیت­ها آزادانه و مبتنی بر هوشمندسازی صورت می­گیرد. بدین معنی که جامعه شبکه­ای به عنوان شکل غالب سازمان اجتماعی، انعطاف­پذیر و همگرا بوده که جایگزین ساختار سلسله­مراتبی، واگرا و عمودی است. نتیجه ­گیری: ایجاد شهری که انسان و نیازهای او به­عنوان موضوع کانونی در برنامه­ریزی شهری باشد و نه به­عنوان ابزار توسعه، توجه به داوری پلورالیستی در نظام برنامه­ریزی شهری حائز اهمیت است. در این راستا، تئوری جامعه شبکه­ای و توجه به اصول و سیاست­گذاری­های آن به­عنوان انعطاف­پذیرترین و سازگارترین رویکرد مطرح می­گردد.

کلیدواژه ها

جامعه شبکه ای, حکمروایی شهری, ظرفیت حکمروایی, گفتمان مشارکتی, سرمایه اجتماعی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.