مکان یابی نواحی ژنومی کنترل کننده برخی صفات مورفولوژیکی در شرایط تنش شوری در لاین های اینبرد نوترکیب گندم نان
- سال انتشار: 1402
- محل انتشار: پژوهشنامه اصلاح گیاهان زراعی، دوره: 15، شماره: 46
- کد COI اختصاصی: JR_JCB-15-46_011
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 194
نویسندگان
Molecular Plant Breeding, Departement of Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agriculture and Natural Resources, University of Mohaghegh Ardabili
Department of Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agriculture and Natural Resources, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran
Departement of Plant Breeding and Biotechnology, Faculty of Agriculture, University of Tabriz
Department of Water Engineering, Faculty of Agriculture and Natural Resources, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran
Department of Plant Production and Genetics, Faculty of Agriculture, University of Maragheh, Maragheh, Iran
چکیده
چکیده مبسوط مقدمه و هدف: تنش شوری از جمله مهم ترین تنش های غیرزیستی بوده که اثرات زیانباری بر عملکرد گیاه و کیفیت محصول آن دارد. به طوری که طبق پیش بینی های صورت گرفته تا سال ۲۰۵۰، ۵۰ درصد زمین های کشاورزی بر اثر شوری قابلیت کشت خود را از دست خواهند داد. به دلیل پیچیدگی صفات مقاومت به شوری، اطلاعات اندکی از تعداد ژن ها، جایگاه کروموزومی آنها و سهم نسبی هر یک از ژن ها در بروز و توزیع فنوتیپی وجود دارد. مکانیابی ژن های کمی می تواند این مدل پیچیده ژنتیکی را به اجزای ژنتیکی منفرد تجزیه، که در این صورت صفات کمی نیز همانند صفات تک ژنی بررسی خواهند شد. مواد و روش ها: به منظور شناسایی QTLهای کنترل کننده برخی صفات ریشه و اندام هوایی در شرایط تنش شوری در گندم نان، ۱۴۸ لاین اینبرد نوترکیب گندم نان بهاره حاصل از تلاقی رقم Yecora Rojo (زودرس و پاکوتاه به عنوان والد پدری با منشاء آمریکا) و ژنوتیپ No.۴۹ (دیررس و پابلند به عنوان والد مادری با منشاء سیستان و بلوچستان) به همراه والدین مورد مطالعه قرار گرفتند. این پژوهش در سال ۱۳۹۸ در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه محقق اردبیلی تحت شرایط تنش شوری (شوری ۸ دسی زیمنس در متر مربع) و بدون تنش در محیط کشت پیت ماس و پرلیت و به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با پنج تکرار به اجرا درآمد. صفات اندازه گیری شده در این آزمایش شامل طول ریشه، وزنتر و خشک ریشه، وزنتر و خشک اندام هوایی بود. برای تجزیه QTL از نقشه پیوستگی حاوی ۲۰۲ نشانگر (۱۷۷ نشانگر ریزماهواره و ۵۱ نشانگر رتروترانسپوزون) استفاده شد که طول نقشه حدود ۶۹۱/۳۶ سانتی مورگان با میانگین فاصله ۳/۴۲ بین هر جفت نشانگر بود و ۲۱ کروموزوم گندم نان را پوشش می داد. تجزیه QTL به روش مکانیابی فاصله ای مرکب (CIM) صورت گرفت و اثرات افزایشی QTLهای شناسایی شده، برآورد گردید. یافته ها: نتایج تجزیه QTL نشان داد که در شرایط بدون تنش برای وزن خشک ریشه و وزن خشک اندام هوایی یک QTL، وزنتر اندام هوایی دو QTL و برای وزنتر ریشه و طول ریشه هر کدام سه QTL شناسایی شد. در شرایط تنش شوری برای وزن خشک ریشه و طول ریشه هر کدام یک QTL، برای وزن خشک اندام هوایی دو QTL و برای وزنتر اندام هوایی سه QTL شناسایی شد. در بین QTLهای شناسایی شده QRFW۶A.n در شرایط نرمال و QSFW۲A.s در شرایط تنش شوری بیشترین اثر افزایشی را داشتند. برای وزن خشک اندام هوایی و وزنتر ریشه در شرایط نرمال و صفت وزنتر اندام هوایی در شرایط تنش شوری اثر افزایشی مثبت QTLهای مکانیابی شده نشاندهنده توارث الل مطلوب در این جایگاه از والد Yecora Rojo به نتاج بود. واریانس فنوتیپی توجیه شده توسط این QTLها در شرایط نرمال از ۵/۴۳ تا ۸/۹۷ و در شرایط تنش شوری از ۵/۵۱ تا ۷/۴۳ درصد متغیر بود. نتیجه گیری: در این مطالعه تعداد QTLهای شناسایی شده برای خصوصیات مرتبط با ریشه و اندام هوایی کم بود که می تواند به دلیل تعداد بالای QTLهای با اثر کم، وجود اثرات متقابل و همچنین اثرات محیطی باشد. واژه های کلیدی: اثرات افزایشی، صفات نشانگر مورفولوژیکی، گندم نان، مکان یابیکلیدواژه ها
Additive effects, Bread wheat, Mapping, Marker Morphological traits, اثرات افزایشی, صفات نشانگر مورفولوژیکی, گندم نان, مکان یابیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.