اثر ترکیب های کشت مخلوط سه گانه تاخیری چغندرقند (Beta vulgaris L.)، نخود (Cicer arietinum L.) و ماش (Vigna radiata L.) بر عملکرد و اجزای عملکرد

  • سال انتشار: 1402
  • محل انتشار: فصلنامه بوم شناسی کشاورزی، دوره: 15، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_AGRY-15-1_009
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 103
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

مهدی نصیری محلاتی

گروه اگروتکنولوژی دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

علیرضا کوچکی

گروه اگروتکنولوژی دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

مینا هوشمند

گروه اگروتکنولوژی دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

محمد حسن هاتفی فرجیان

گروه اگروتکنولوژی دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران.

چکیده

در بوم نظام های کشاورزی، فشرده سازی پایدار به معنای بهبود خدمات بوم نظام ، افزایش یا حفظ میزان تولید، همراه با کاهش نهاده ها مطرح شده است. کشت مخلوط از جمله نظام هایی هستند که از طریق بالا بردن تنوع و پیچیدگی افزایش پایداری سیستم را به دنبال خواهند داشت. بر این اساس، به منظور بررسی و مقایسه ترکیب های مختلف کشت مخلوط تاخیری سه گونه زراعی چغندرقند (Beta vulgaris L.)، نخود (Cicer arietinum L.) و ماش (Vigna radiata L.) سری های جایگزینی بر عملکرد و اجزای عملکرد، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال زراعی ۹۵-۱۳۹۴ در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار و شش تیمار انجام گرفت. به دلیل طولانی بودن دوره رشد چغندرقند دو گونه لگوم (نخود و ماش) به عنوان گیاه همراه در طول دوره رشد این گیاه کاشته شد. تیمارها شامل نسبت های مخلوط ۷۵ درصد چغندرقند + ۲۵ درصد لگوم (نخود و ماش)، ۵۰ درصد چغندرقند + ۵۰ درصد لگوم (ماش و نخود) و ۲۵ درصد چغندرقند + ۷۵ درصد لگوم (ماش و نخود) و کشت خالص نخود (C)، ماش (M) و چغندرقند (S) در سری های جایگزینی بود. تراکم مطلوب برای چغندر شش بوته در مترمربع و برای نخود و ماش ۲۰ بوته در مترمربع در نظر گرفته شد. صفات مورد مطالعه شامل اجزای عملکرد و عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت در نخود و ماش و برای چغندرقند شامل عملکرد تر و خشک غده، عیار قند و عملکرد قند و نسبت برابری زمین بود. نتایج نشان داد که اثر ترکیب­های کشت مخلوط بر اجزای عملکرد و عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک نخود و ماش معنی­دار (۰۵/۰≥p) بود. همچنین در مورد صفات مورد مطالعه چغندرقند نیز به جز صفت وزن خشک غده که در سطح احتمال پنج درصد معنی دار بود، سایر صفات در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. نتایج نشان داد، بیشترین عملکرد دانه نخود مربوط به تیمار خالص (C) (با ۲۹۱۲ کیلوگرم در هکتار) بود و بالاترین عملکرد ماش را تیمار خالص (M) (با ۸۳/۱۲۴۷ کیلوگرم در هکتار) به خود اختصاص داد. همچنین در مورد عملکرد غده تر چغندر نیز بالاترین مقدار عملکرد را تیمار خالص ( (S(با ۶۵۲۴۲ کیلوگرم در هکتار) دارا بود. ارزیابی نسبت برابری زمین نشان داد که بالاترین LER را نسبت ۷۵ درصد لگوم (نخود و ماش) و ۲۵ درصد چغندرقند به میزان ۵۳/۱ به خود اختصاص داد و کمترین آن را نسبت ۲۵ درصد لگوم (نخود و ماش) و ۷۵ چغندرقند به میزان ۶۱/۰ دارا بود. بنابراین، می توان نتیجه گرفت که استفاده از نظام کشت مخلوط چغندرقند با لگوم اثربخش بوده و به عنوان راهکار مناسبی در راستای تولید چغندرقند و لگوم نسبت به نظام های تک کشتی می باشد.

کلیدواژه ها

سری جایگزینی, عیار قند, فشرده سازی اکولوژیک, نسبت برابری زمین

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.