ارزیابی فعالیت گسل تبریز با شاخص های ژئومورفیک، تکنیک سنجش از دور و GIS
- سال انتشار: 1394
- محل انتشار: مجله هیدروژیومورفولوژی، دوره: 2، شماره: 5
- کد COI اختصاصی: JR_HYD-2-5_002
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 258
نویسندگان
دانشیار دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
دانشیار دانشگاه تبریز، تبریز، ایران
دانشجوی دکتری جغرافیای طبیعی (ژئومورفولوژی)، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
چکیده
کلان شهر تبریز در حریم گسل فعال تبریز قرار دارد و از بخش انتهایی حوضه های آبریز گماناب چای و ورکش چای در شمال شهر نیز عبور می کند. پژوهش حاضر، با استفاده از شاخص های ژئومورفیک، تکنیک سنجش از دور و GIS به بررسی فعالیت های تکتونیکی این گسل در محدودهی کلان شهر تبریز می پردازد. بدین منظور شاخص های ژئومورفیک شامل تراکم زهکشی، نسبت انشعاب، نسبت شکل حوضه، عدم تقارن حوضه، تقارن توپوگرافی معکوس، انتگرال هیپسومتری، سینوسی جبههی کوهستان، سینوسی رودخانه، نسبت پهنای کف دره به ارتفاع دره، گرادیان طولی رود و شاخص ارزیابی نسبی تکتونیکی فعال به عنوان ابزار های مدلی و مفهومی استفاده شد. تصویر ماهواره ای سنجندهی ASTER، نقشهی زمین شناسی، مدل رقومی ارتفاع و نرم افزارهای ENVI۴.۸ و ArcGIS۱۰.۲ دیگر ابزارهای فیزیکی این پژوهش است. طبق نتایج، مقادیر کمی شاخص های تراکم زهکشی ۵۱/۰ و ۵۷/۰، نسبت انشعاب ۲ و ۱/۲، نسبت شکل حوضه ۲/۲ و ۸/۱، عدم تقارن حوضه ۷/۳۹ و ۲/۲۳، تقارن توپوگرافی معکوس ۳۶/۰ و ۵۹/۰، انتگرال هیپسومتری ۲۸/۰ و ۳۹/۰، سینوسی جبهه کوهستان ۴/۱ و ۹۳/۰، سینوسی رودخانه ۱/۱ و ۳/۱، پهنای کف دره به ارتفاع دره ۰۸/۱ و ۲/۱، گرادیان طولی رود ۱۲۰۲ و ۳۱۸ به ترتیب برای حوضه های آبریز گماناب چای و ورکش چای به دست آمد. بر اساس شاخص ارزیابی نسبی تکتونیک فعال، حوضه های آبریز گماناب چای و ورکش چای به ترتیب با مقادیر عددی ۹/۱ و ۷/۱ دارای حرکات تکتونیکی زیاد هستند. نتایج شاخص های مورد بررسی، حاکی از تاثیرپذیری مورفولوژی حوضه های آبریز گماناب چای و ورکش چای از حرکات تکتونیکی گسل تبریز است. با پردازش داده های ماهواره ای شواهد تکتونیکی گسل تبریز همچون انحراف آبراهه آجی چای، پرتگاه گسل و پدیدهی عدسی شکل در محدودهی کلان شهر تبریز نیز تفسیر شدند. نتایج به دست آمده با شواهد میدانی منطقه تایید گردید. بنابراین، کلان شهر تبریز از نظر حرکات تکتونیکی در یک منطقهی مخاطره آمیز واقع شده است.کلیدواژه ها
گسل تبریز, شاخص های ژئومورفیک, سنجش از دور و GIS, گماناب چای, ورکش چایاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.