تاثیر فرارفت بر توازن انرژی در فرایند تبخیر- تعرق گیاه کلزا در منطقه تبریز

  • سال انتشار: 1392
  • محل انتشار: فصلنامه دانش آب و خاک، دوره: 23، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_WASO-23-1_017
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 160
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

ابوالفضل مجنونی هریس

علی اشرف صدرالدینی

امیر حسین ناظمی

محمدرضا نیشابوری

محمدرضا شکیبا

چکیده

آزمایشی به منظور مطالعه تاثیر فرارفت بر توازن انرژی در فرایند تبخیر- تعرق زراعت کلزا در بهار سال ۱۳۸۹ طراحی و در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز به اجرا گذاشته شد. گیاه کلزا در داخل لایسیمتر مستقر در وسط مزرعه ۶/۱ هکتاری کشت گردید. شدت تبخیر-تعرق، شاخص سطح برگ و ارتفاع گیاه در داخل لایسیمتر اندازه­گیری شدند. با استفاده از توازن انرژی در سطح مزرعه، ضریب پریستلی- تیلور ، نسبت مقدار تبخیر- تعرق حاصل از فرارفت به تبخیر- تعرق از سطوح پوشش گیاهی ، نسبت شدت تبخیر- تعرق لایسیمتری به تابش خالص رسیده به سطح مزرعه  در روزهای پس از کاشت، پدیده فرارفت در مزرعه کلزا تعیین شد. مقادیر منفی جریان گرمای محسوس (H)، وجود فرارفت از روز ۳۹مین پس از کاشت را در منطقه تایید کرد. مقادیر  و   نشان داد که در این منطقه فرارفت قابل توجهی بر فرایند تبخیر- تعرق موثر بوده­است. مقادیر  در برخی از روزهای فصل رشد کلزا به بالاتر از ۶۰ درصد نیز رسید. این مسئله به روشنی تاثیر انرژی حاصل از فرارفت بر میزان تبخیر- تعرق را نشان می­دهد. در منطقه مورد مطالعه بجز فرارفت منطقه­ای، به دلیل کوچک بودن قطعات زیرکشت، متفاوت بودن زمان­های آبیاری مزارع مجاور و آیش بعضی از قطعات، فرارفت محلی نیز بوقوع می­پیوندد. بررسی­ها نشان داد، وقتی که شاخص سطح برگ به ۱ و ارتفاع گیاه به ۱۵ سانتی متر رسیدند، شیب دمایی بین قطعه زیرکشت و اطراف آن، که ناشی از افزایش تعرق مرتبط با LAI و ارتفاع بوته می­باشد، باعث منفی شدن   و H شده و فرارفت اتفاق می­افتد.

کلیدواژه ها

تبخیر- تعرق, تبریز, توازن انرژی, فرارفت, کلزا

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.