ارزیابی شبکه های آبیاری به روشBenchmarking با تعیین ارزش نسبی شاخص ها

  • سال انتشار: 1385
  • محل انتشار: فصلنامه تحقیقات مهندسی سازه های آبیاری و زهکشی، دوره: 7، شماره: 4
  • کد COI اختصاصی: JR_ARIDSE-7-4_006
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 341
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

جلال جلیلی

دانش آموخته کارشناسی ارشد گروه مهندسی آبیاری و زهکشی پردیس ابوریحان دانشگاه تهران

سیدجلال جبلی

استادیار گروه مهندسی آبیاری و زهکشی پردیس ابوریحان دانشگاه تهران

هوشنگ قمرنیا

استادیار گروه مهندسی آب دانشکده کشاورزی دانشگاه رازی

محمدجواد منعم

استادیار گروه مهندسی سازه های آبی دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

ارزیابی عملکرد شبکه­های آبیاری اولین مرحله جهت یافتن راهکارهای بهبود شبکه­هاست.  روش ارزیابی مقایسه­ای (Benchmarking) در شبکه­های آبیاری اخیرا از طرف مراجع بین­المللی مدیریت منابع آب پیشنهاد و در بعضی از کشورها نیز اجرا شده است که با استفاده از راهکارهای مناسب باعث بهبود عملکرد در شبکه­ها گردیده است.  در روش­های معمول ارزیابی مقایسه­ای، شاخص­های مورد نظر اندازه­گیری و به صورت گرافیکی مقایسه خواهند شد و سپس با مبنا قرار دادن شاخص­های برتر، از آنها جهت بهبود سایر شبکه­ها استفاده می­شود.  اما در این تحقیق روش ارزیابی مقایسه­ای به صورت عددی و غیرگرافیکی است.  ابتدا شاخص­ها ارزش­گذاری و پس از آن مقادیر آنها نرمال می­شود.  جهت ­مقایسه ­شاخص­های­ ارزیابی­در پنج­ دیدگاه ­مدیریتی، فنی، حاصل بخشی ­کشاورزی­ و اقتصادی- اجتماعی، مالی، و زیست محیطی دو شبکه آبیاری بریموند و دینور در استان کرمانشاه انتخاب شدند.  پس از انتخاب شبکه­ها و شاخص­ها، فرآیندهای ارزیابی به روش مقایسه­ای در مراحل مختلف اجرا و سطح شاخص­های برتر در دو شبکه به عنوان سطح استاندارد (Benchmark)، با مقدار یک تا ۱۰۰ درصد در نظر گرفته شد.  سپس به­روش تحلیل سلسله مراتبی با تشکیل ماتریس مقایسات زوجی و با استفاده از نظر کارشناسان مجرب، ضرائب اهمیت نسبی شاخص­ها و دیدگاه­ها تعیین گردید.  در نتیجه مقایسه دو شبکه­ با سطح استاندارد تعیین شده، مقدار عملکرد شبکه بریموند ۸۷۰۸/۰ و شبکه دینور ۹۰۵۴/۰ به­دست آمد.  از مقایسه مقدار عملکرد دیدگاه­ها با سطوح استاندارد آنها در دو شبکه آبیاری بریموند و دینور به­ترتیب: در دیدگاه مدیریتی۹۱۲۸/۰ و ۹۰۷۴/۰، فنی۷۶۶۰/۰ و ۹۷۳۱/۰، حاصل­بخشی­ کشاورزی و ­اقتصادی- اجتماعی ۸۶۰۷/۰ و ۸۷۲۸/۰، مالی ۸۶۱۳/۰ و ۹۲۷۶/۰، و زیست محیطی ۸۷۵۱/۰ و ۸۱۸۷/۰ به­دست آمد.  جهت بهبود عملکرد شبکه، دیدگاه­ها بر اساس پتانسیل بهبود­ عملکرد و ضرائب اهمیت نسبی آنها اولویت­بندی شدند.  در شبکه آبیاری بریموند دیدگاه­های مدیریتی با مقدار پتانسیل بهبود ۰۳۹۴/۰، فنی ۰۳۵۶/۰، حاصل­بخشی کشاورزی و اقتصادی-­ اجتماعی ۰۳۲۸/۰، مالی ۰۱۳۳/۰ و زیست محیطی ۰۰۸/۰ و در شبکه آبیاری دینور دیدگاه مدیریتی پتانسیل بهبود آن در شبکه با مقدار ۰۴۱۹/۰، حاصل­بخشی­کشاورزی و اقتصادی- اجتماعی ۰۲۹۹/۰، زیست ­محیطی ۰۱۱۶/۰، مالی ۰۰۶۹/۰، و فنی ۰۰۴۱/۰ در اولویت کاری قرار­گرفته­اند.  به ­طورکلی ارزیابی مقایسه­ای (Benchmarking) و کاربرد آن در شبکه­های آبیاری کشور می­تواند در تسریع بهبود شبکه­های آبیاری بسیار موثر باشد. 

کلیدواژه ها

ارزیابی عملکرد, تحلیل سلسله مراتبی, روش مقایسه ای (Benchmarking), شبکه آبیاری, مقایسات زوجی

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.