نقش واسطه هوش معنوی، مهارت های اجتماعی و خلاقیت در رابطه بین ترتیب تولد با پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان

  • سال انتشار: 1398
  • محل انتشار: فصلنامه مطالعات آموزشی و آموزشگاهی، دوره: 8، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_PMA-8-1_010
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 414
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

پریا جنگی

دانشجوی دکتری روانشناسی تربیتی، گروه روانشناسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

غلامعلی افروز

استاد، روانشناسی کودکان استثنایی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

علیرضا سنگانی

استادیار، گروه روانشناسی، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران.

حسن اسدزاده

دانشیار، گروه روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

علی دلاور

استاد، گروه سنجش و اندازه گیری، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

چکیده

امتیازات مشاهده­شده فرزندان اول بر فرزندان بعدی در صفات شخصیتی، هوش و پیشرفت تحصیلی، بخشی از پدیدهای است که به «اثر ترتیب تولد» معروف است. نظریه­های ترتیب تولد به دنبال تبیین اثر ترتیب تولد، یعنی تفاوت­های هوشی و عملکردی افراد دارای ترتیبهای مختلف تولد هستند. فرضیه کاهش منابع خانواده و الگوی هم­ﺁمیزی دو نظریه معروف در این زمینه­اند که علت برتری فرزندان اول بر فرزندان بعدی را در هوش و پیشرفت تحصیلی توضیح میدهند. بنابراین توضیحات، این پژوهش با هدف بررسی نقش واسطه هوش معنوی، مهارت­های اجتماعی و خلاقیت در رابطه بین ترتیب تولد با پیشرفت تحصیلی در دانش­آموزان انجام شده است. روش ازنوع پژوهش­های همبستگی مبتنی­بر روش مدل­یابی معادلات ساختاری است. جامعه آماری این پژوهش را تمامی    دانش­آموزان دختر پایه دهم متوسطه شهر ارومیه در سال تحصیلی ۹۶-۹۷ به تعداد ۱۴۷۲ نفر تشکیل می­دهد. در این پژوهش برای تعیین حجم نمونه باتوجه­به تعداد متغیرهای مشاهده­شده و تخصیص ضریب ۱۵ برای هر متغیر و با احتساب احتمال وجود پرسشنامه های ناقص، ۲۵۰ نفر برای حجم نمونه انتخاب شد.­ ابزارهای گردآوری داده­ها شامل مقیاس هوش معنوی کینگ (۲۰۰۸)، مقیاس مهارت­های اجتماعی ایندربیتزن، فوستر (۱۹۹۲) و مقیاس خلاقیت تورنس (۱۳۷۲) بودند و همچنین سنجش پیشرفت تحصیلی باتوجه­به معدل به دست آمد. یافته­ها نشان داد که بین ترتیب تولد، هوش معنوی، مهارت­های اجتماعی و خلاقیت با پیشرفت تحصیلی در دانش­آموزان رابطه مثبتی وجود دارد؛ همچنین مدل پژوهش تایید شد و به­طورکلی ۳۸ درصد از پیشرفت تحصیلی با ترتیب تولد، هوش معنوی، مهارت­های اجتماعی و خلاقیت تبیین می­شود. همچنین ترتیب تولد اثر مستقیم معنادار بر پیشرفت تحصیلی داشته و ترتیب تولد با میانجی­گری هوش معنوی، مهارت­های اجتماعی و خلاقیت اثر غیرمستقیمی بر پیشرفت تحصیلی نشان داده است. باتوجه­به تاثیر ترتیب تولد بر پیشرفت تحصیلی در محتوای آموزشی به افراد، توجه به این عامل می­تواند پیرو متغیرهای واسط همانند هوش معنوی، مهارت­های اجتماعی و خلاقیت، تاثیرات بسزایی بر پیشرفت تحصیلی بگذارد.

کلیدواژه ها

ترتیب تولد, پیشرفت تحصیلی, هوش معنوی, مهارت های اجتماعی, خلاقیت

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.