غربالگری ژنوتیپ های برنج (Oryza sativa L.) با استفاده از شاخص های تحمل و روش های چند متغیره در شرایط تنش خشکی
- سال انتشار: 1395
- محل انتشار: فصلنامه علوم زراعی ایران، دوره: 18، شماره: 4
- کد COI اختصاصی: JR_AGRO-18-4_006
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 425
نویسندگان
چکیده
بهمنظور شناسایی ژنوتیپهای برنج متحمل به تنش خشکی، آزمایشی گلدانی روی ۴۰ ژنوتیپ برنج بومی و اصلاح شده در شرایط بدون تنش و تنش آب (قطع آب در مرحله آبستنی) بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در سال ۱۳۹۳ در موسسه تحقیقات برنج کشور اجرا شد. براساس شاخصهای رایج تحمل تنش (TOL، SSI، STI، MP، GMP و HM)، ۱۷ ژنوتیپ انتخاب و در سال دوم (۱۳۹۴) در دو محیط در مزرعه؛ بدون تنش (آبیاری کامل تا انتهای دوره رشد) و تنش (قطع آب از مرحله آغازش خوشه تا انتهای دوره رشد) بهصورت کرت های خرد شده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. براساس نتایج آزمایش مزرعهای، ارقام نعمت و پردیس به ترتیب با ۴۸۳۱ و ۲۰۷۶ کیلوگرم در هکتار، بیشترین و کمترین عملکرد دانه را در شرایط بدون تنش داشتند. در شرایط تنش خشکی، بیشترین عملکرد دانه از رقم ساحل (۳۶۰۵ کیلوگرم در هکتار) و کمترین عملکرد از رقم علیکاظمی با ۱۱۷۹ کیلوگرم در هکتار به دست آمد. تنش خشکی باعث کاهش ۵/۱۱ تا ۶۴ درصد عملکرد دانه (به ترتیب در ارقام ساحل و علیکاظمی) شد. براساس نتایج تجزیه خوشهای، ۱۷ ژنوتیپ برنج مورد ارزیابی به دو گروه تفکیک شدند که ۱۳ ژنوتیپ مقدار بالاتر شاخصهای تحمل تنش را نشان دادند. بر اساس روشهای رتبه بندی و تجزیه به مولفههای اصلی نیز به ترتیب نه و هفت ژنوتیپ به عنوان ژنوتیپ متحمل به خشکی شناسایی شدند. در آزمایش حاضر در مجموع براساس سه روش تجزیه خوشه ای، رتبه دهی و بایپلات، ژنوتیپهای درفک، قائم، لاین ۸۳۱، اهلمی طارم و جلودار متحمل به تنش خشکی شناخته شدند.کلیدواژه ها
Biplot, Cluster analysis, Drought stress, Rice and Tolerance indices., بای پلات, برنج, تجزیه خوشه ای, تنش خشکی و شاخص های تحملاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.