تحلیل همدیدی سازوکار وقوع بارش های سنگین بهاره در شمال غرب ایران

  • سال انتشار: 1395
  • محل انتشار: فصلنامه مخاطرات محیط طبیعی، دوره: 5، شماره: 8
  • کد COI اختصاصی: JR_JNEH-5-8_004
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 237
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

علی محمد خورشید دوست

دانشگاه تبریز

عباس مفیدی

دانشگاه فردوسی مشهد، گروه جغرافیا

علی اکبر رسولی

دانشگاه تبریز

کامل آزرم

دانشگاه تبریز- دانشکده جغرافیا-گروه آب و هواشناسی

چکیده

هدف اصلی پژوهش حاضر تحلیل همدیدی سازوکار حاکم بر وقوع بارش های سنگین بهاره در شمال غرب ایران می باشد. بدین جهت داده های بارش روزانه فصل بهار تعداد ۱۵ ایستگاه همدید در منطقه شمال غرب کشور برای یک دوره ۳۴ ساله (۲۰۱۴-۱۹۸۱) مورد استفاده قرار گرفت و با بهره گیری از شاخص صدک و لحاظ نمودن صدک ۹۵% به بالا، ۹۸ روز بارش سنگین و فراگیر شناسایی شد. به منظور تعیین الگوی همدیدی با بهره گیری از داده های بازتحلیل شده NCEPNCAR، نقشه های مربوط به ارتفاع ژئوپتانسیل، فشار سطح دریا، خطوط جریان، تاوایی نسبی، شار رطوبت در ترازهای متفاوت به صورت ۶ ساعته تهیه شد و الگوی منطقه ای جریان و شرایط جوی حاکم از دو روز قبل از وقوع روز بارشی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها بیانگر آن است که بارش های سنگین شمال غرب ایران در قالب ۴ الگوی همدیدی قابل دسته-بندی می باشند. در الگوی اول، علت اصلی وقوع بارش سنگین در منطقه، عبور چرخند یا سامانه کم فشار دینامیکی مهاجر و منطقه همگرایی و گردش چرخندی ناشی از آن است که عامل اصلی تزریق رطوبت به داخل این چرخندها، واچرخند مستقر بر روی دریای عرب می باشد. در الگوی دوم سامانه بندالی از نوع زوجی در تراز میانی وردسپهر با توقف حرکت سامانه های گردشی در تراز میانی و زیرین جو منجر به وقوع بارش سنگین شده است. در الگوی سوم یک مرکز کم فشار در تراز دریا مشاهده نمی گردد، اما یک مرکز گردش چرخندی بر روی منطقه شکل گرفته است.

کلیدواژه ها

بارش سنگین , تحلیل همدید , شمال غرب ایران , CHIRPS

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.