ارزیابی خدمات و بیلان کربن خاک در اکوسیستم های مختلف کشاورزی در استان خراسان
- سال انتشار: 1400
- محل انتشار: فصلنامه بوم شناسی کشاورزی، دوره: 13، شماره: 4
- کد COI اختصاصی: JR_AGRY-13-4_002
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 331
نویسندگان
گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران.
گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران
چکیده
به منظور ارزیابی خدمات و کارکردهای خاک تحت تاثیر مدیریتهای مختلف پرنهاده و کمنهاده در استان خراسان، نمونهبرداری از ۱۰ مکان تحت مدیریتهای مختلف زراعی و باغی در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار نمونه به عنوان تکرار از هر نوع مدیریت در بهار سال ۱۳۹۳ انجام شد. نمونهبرداری از عمق ۳۰-۰ سانتیمتر خاک در مزارع کمنهاده شامل مزارع چندساله زعفران و باغات میوه و مزارع پرنهاده یک ساله کشاورزان شامل گندم و ذرت و مزارع ساله آزمایشی (مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد) برداشت و خصوصیات مختلف فیزیکی (شامل وزن مخصوص ظاهری)، شیمیایی (شامل محتوی کربن آلی، نیتروژن کل، فسفر قابل دسترس، پتاسیم قابل دسترس، شاخص واکنش و هدایت الکتریکی) و بیولوژیکی (میزان کربن زیست توده میکروبی، فعالیت آنزیمهای فسفاتاز و دهیدروژناز) اندازهگیری شد. سطح زیر کشت و میزان مصرف نهادههای شیمیایی شامل نیتروژن، فسفر، پتاسیم، علفکش، حشرهکش و قارچکش محصولات زراعی شامل گندم، گوجهفرنگی، یونجه، ذرت، سیبزمینی، چغندرقند و کلزا طی سال ۱۳۹۳ تعیین شد. میزان انتشار گازهای گلخانهای شامل دیاکسید کربن (۲CO)، اکسید نیتروژن (O۲N) و متان (۴CH) با استفاده از ضرایب انتشار و سپس پتانسیل گرمایش جهانی تعیین گردید. نتایج نشان داد که اثر نوع مدیریت اکوسیستم بر کلیه خصوصیات مورد مطالعه خاک به جز شاخص واکنش معنیدار (۰۱/۰≥p) بود. به کارگیری مدیریت پرنهاده و رایج در مزارع آزمایشی و یک ساله کشاورزان باعث کاهش محتوی کربن آلی، نیتروژن کل، فسفر قابل دسترس، پتاسیم قابل دسترس، هدایت الکتریکی، کربن زیست توده میکروبی، فعالیت آنزیمهای فسفاتاز و دهیدروژناز و ترسیب کربن خاک در مقایسه با مزارع چندساله زعفران شد، در حالیکه وزن مخصوص ظاهری افزایش یافت. بیشترین و کمترین کربن آلی خاک به ترتیب برای باغهای چندساله و مزارع رایج یک ساله آزمایشی با ۱۰۴/۰ و ۰۳۶/۰ درصد حاصل شد. بیشترین و کمترین کربن ترسیب شده خاک به ترتیب برای باغهای چندساله و مزارع رایج یک ساله آزمایشی با ۳۱/۳۵۵ و ۴۸/۱۸۲ کیلوگرم کربن در هکتار مشاهده شد. اجرای عملیات مدیریتی در مزارع چندساله، مزارع یک ساله ذرت و مزارع یک ساله گندم به ترتیب موجب کاهش ۱۲، ۳۵ و ۴۱ درصدی کربن ترسیب شده خاک در مقایسه با باغهای چندساله شد. بیشترین پتانسیل گرمایش جهانی برای سیبزمینی با ۶۹/۳ تن معادل ۲CO به ازای هر هکتار محاسبه شد که نسبت به گندم، چغندرقند، گوجهفرنگی و ذرت به ترتیب ۵۳، ۳۷، ۱۶ و ۱۲ درصد بالاتر بود. کمترین پتانسیل گرمایش جهانی برای کلزا با ۳۵/۱ تن معادل ۲CO به ازای هر هکتار به دست آمد. بدینترتیب، کاهش مصرف کودهای شیمیایی و افزایش مصرف انواع نهادههای آلی را میتوان به عنوان راهکاری اکولوژیک در مدیریت پایدار اکوسیستمهای زراعی مدنظر قرار داد که از طریق کاهش انتشار گازهای گلخانهای و به تبع آن تخفیف تغییر اقلیم را به دنبال دارد.کلیدواژه ها
انتشار گاز گلخانه ای, کود شیمیایی, مدیریت پرنهاده, مزرعه چندساله, نهاده آلیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.