کودهای زیستی در ایران: فرصت ها و چالش ها
- سال انتشار: 1391
- محل انتشار: نشریه پژوهش های خاک، دوره: 26، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_AREO-26-1_007
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 237
نویسندگان
عضو هیات علمی موسسه تحقیقات خاک و آب
عضو هیات علمی موسسه تحقیقات خاک و آب
عضو هیات علمی موسسه تحقیقات خاک و آب
عضو هیات علمی موسسه تحقیقات خاک و آب
عضو هیات علمی موسسه تحقیقات خاک و آب
چکیده
افزایش قیمت نهادههای کشاورزی و بویژه کودهای شیمیایی در سالهای اخیر، تولید محصولات کشاورزی را تحت تاثیر قرار داده است. با بروز این وضعیت استفاده بیرویه از کودهای شیمیایی برای تولید هر چه بیشتر فاقد توجیه اقتصادی و زیست محیطی است. بدیهی است مخاطرات زیست محیطی ناشی از مصرف این کودها، تخریب و تراکم خاکها و کاهش مقدار ماده آلی خاک نیز نقش مهمی در این رویکرد داشته است. ایده بازگشت به طبیعت و استفاده کمتر از کودها و سموم شیمیایی و تمایل فزاینده مردم به استفاده از محصولات ارگانیک سبب توجه بیش از پیش به استفاده از کودهای زیستی شده است. در ایران نیز به دنبال تغییرات جهانی اقتصاد کود و لزوم توجه به سلامت خاک، محصول و جامعه سبب توجه جدیتر به کودهای زیستی شده است. تولید و مصرف کودهای زیستی در ایران از حدود یک دهه پیش آغاز شده است و آنچه مسلم است در قیاس با گذشته جایگاه این کودها امروزه در کشور ارتقای فراوانی یافته است و در این مسیر فراز و نشیبهای زیادی به خود دیده است. با این حال کماکان بحث و جدلهای علمی و اجرایی در خصوص جنبههای مختلف این کودها وجود دارد. سیستم آموزش دانشگاهی در کشور فاقد سرفصلهای لازم در زمینه کودهای زیستی است و بخش تحقیقات نیز راهبردهای مورد نیاز برای بسط و توسعه کاربرد این مواد را ندارد. از طرف دیگر عمده تولید کنندگان کودهای زیستی فاقد واحد تحقیق و توسعه هستند که این امر کیفیت فرآوردههای تولیدی را به شدت تحت تاثیر قرار میدهد. عدم وجود نهادهای نظارت بر کیفیت سبب شده است تا مالکیت و حقوق معنوی تولید کنندگان تحت الشعاع جنبه های دیگر قرار گیرد. در طی سالهایی که یارانههای هنگفتی برای فراهم نمودن کودهای شیمیایی و عرضه آنها با قیمت اندک به کشاورزان صرف میشد، مجال و باور کافی برای شناساندن چهره واقعی کودهای زیستی در کشور بوجود نیامد. بسیاری از کودهای زیستی که در طی این سالها معرفی شدند با وجود گذراندن تمامی مراحل تحقیق، توسعه و تجاریسازی سرانجامی جز شکست و فراموشی نداشتند. معضلات و تنگناهای مربوط به تدارک یارانهها در سال جاری به یکباره نگاهها را به سمت تنها گزینه پیش رو یعنی کودهای زیستی معطوف ساخته به طوری که در مصوبه شماره ۹۰۷۶۵/ت۴۲۹۶۳ن مورخ ۲۴/۴/۱۳۸۸ هیات محترم وزیران مقرر شده است که به منظور توسعه و حمایت از کودهای زیستی و آلی تا سقف ۱۰ درصد از یارانه کودهای شیمیایی به این منظور اختصاص یابد. بدیهی است هر دو رویکرد یعنی به حاشیه راندن این کودها و یا توجه بیش از حد لازم به آنها که به بهای حذف اجباری کودهای شیمیایی تمام خواهد شد غیرکارشناسی بوده و نمیتواند متضمن تولید محصول کافی و سالم باشد. در این خصوص بنظر میرسد افزایش مصرف تدریجی کودهای زیستی که از کیفیت لازم برخوردارند در کنار مصرف معقولانه انواع شیمیایی میتواند راهگشا باشد. این مقاله به بررسی جامع وضعیت کودهای زیستی در ایران و چالشهای پیش روی آن از جنبههای تحقیقی، آموزشی، تولید، کیفیت، مالکیت معنوی میپردازد.کلیدواژه ها
یارانه کود, محیط زیست, مالکیت معنویاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.