نسیم و مفاهیم عرفانی آن در اشعار صوفیانه فارسی و عربی

  • سال انتشار: 1400
  • محل انتشار: الدراسات الادبیه (فی اللغه العربیه والفارسیه و تفاعلهما)، دوره: 51، شماره: 101
  • کد COI اختصاصی: JR_LITST-51-101_007
  • زبان مقاله: عربی
  • تعداد مشاهده: 361
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

تورج زینی وند

استاذ قسم اللغه العربیه بکلیه الآداب و العلوم الانسانیه بجامعه رازی کرمانشاه- ایران

بیمان صالحی

استاذ مشارک فی قسم اللغه العربیه وآدابها بکلیه الآداب و العلوم الانسانیه، جامعه ایلام- ایران

زینب نوری تبار

ماجستیره فی الادب المقارن بقسم اللغه العربیه وآدابها، کلیه الآداب والعلوم الانسانیه-جامعه رازی کرمانشاه- ایران

چکیده

شعر صوفیانه فارسی و عربی، سرشار از نمادها و اصطلاحاتی است که هر کدام بیانگر یک مفهوم­ یا یک رویکرد خاص است. یکی از این نمادهای پربسامد، واژه­ی «نسیم» است که بیشتر  به معنی «تجلی جمال الهی»، «رحمت متواتر»، «نفس رحمانی» یا «وزیدن باد عنایت و رحمت الهی» آمده است. در این پژوهش بر اساس مکتب ادبیات تطبیقی آمریکایی، به تحلیل تطبیقی نماد «نسیم» در شعر برخی شاعران شاخص ادبیات تصوف (با اندکی تسامح؛ عرفان)؛ مانند حافظ، سعدی، مولوی، ابن فارض و ابن عربی و... پرداخته­شده و زیبایی­ها و ظرافت­های بلاغی به کار رفته در آنها را تبیین کرده است.یافته­ی اساسی پژوهش، در این است که کارکرد معنایی «نسیم» به طور کلی؛ پیام­آور و پیک ارتباطی عاشق و معشوق است و تنها محرم راز اوست. این پیک، گاه پیام­آور مسرت و محبت بوده و گاهی نیز پیام­آور حسرت، فراق، هجران و اندوه است. افزون بر این، در بررسی شعر شاعران این پژوهش دریافتم که گوناگونی و بسامد کاربرد آن در شعر فارسی نسبت به شعر عربی نیز بیشتر است، به گونه­ای که این اصطلاح را به همراه تعبیرها و واژه­های متعدد و گوناگونی مانند صبح، سحر، کوی یار، صبا، باد نوروزی و... بکار برده­اند، علاوه بر اینها، شاعران صوفی مسلک فارسی در کاربرد واژه نسیم، به جنبه­های بلاغی هم توجه خاصی نشان داده­اند به گونه­ای که در اشعار آنان شاهد کاربرد صنایعی چون، انواع تشبیه، تضمین، تجاهل عارف و... هستیم.

کلیدواژه ها

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.