کاربست شکل و ساختار حروف در قرآن نویسی خط نسخ ( بر مبنای رویکرد تطبیقی دو شیوه ایرانی و عربی )

  • سال انتشار: 1400
  • محل انتشار: هفتمین همایش ملی مبانی نظری هنرهای تجسمی ایران با رویکرد «هنر قرآنی»
  • کد COI اختصاصی: AVCONF07_002
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 215
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

میترا معنوی راد

دانشیار دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا (س) ، تهران

رقیه دیزج چراغی

کارشناس ارشد ارتباط تصویری

چکیده

خوشنویسی در نسخه های قرآنی، شکل و ساختار حروف را بگونه ای منحصر بفرد آشکار می سازد. در این عرصه، خط نسخ با دو شیوه شاخص در کلک یاقوت مستعصمی موسوم به نسخ عربی و احمد نیریزی موسوم به نسخ ایرانی ظهور کرده و گستره پرمعنایی از بکارگیری موازین هنر خوشنویسی را با مبانی و اصول بصری پیوند داده است. حاصل این دو شیوه ، موجب خوانش آسان و توام با زیبایی بصری قلم نسخ شده که در پژوهش حاضر با تحلیل شکل و رهیافت حروف در قرآن نویسی خط نسخ، بر مبنای رویکرد تطبیقی مورد مداقه قرار گرفته است. سوال اصلی پژوهش براین مبنا استوار است که تمایز شکل حروف نسخ ایرانی و عربی در نسخ قرآنی چگونه است؟ روش مطالعه تطبیقی به همراه توصیف و تحلیل های بکار رفته بمنظور یافتن پاسخ های مستند و مبتنی بر نمونه های شاخص خط نسخ قرآنی و درک آن از منظر زیبایی شناسی بصری می باشد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که تفاوت های بارزی در ساختار حروف، فضاسازی، تحریر دندانه ها، زاویه قلم گذاری، ارسال قلم و حتی نقطه گذاری میان نسخ عربی و نسخ ایرانی در نسخ قرآنی وجود دارد. بویژه در نسخ ایرانی به منظور افزایش خوانایی ، شکل حروف از ساختار بصری ویژه ای برخوردار می باشد.

کلیدواژه ها

نسخ قرآنی، شکل، تحلیل بصری، شیوه، خط نسخ، یاقوت مستعصمی، احمد نیریزی

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.