ارزیابی اثر توسعه سیستم های آبیاری، سناریوهای الگوی کشت و کم آبیاری بر بهره وری آب در شبکه آبیاری قزوین به روش پویایی سیستم ها

  • سال انتشار: 1400
  • محل انتشار: فصلنامه علوم و مهندسی آبیاری، دوره: 44، شماره: 4
  • کد COI اختصاصی: JR_JISE-44-4_007
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 409
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

بیژن نظری

استادیار گروه علوم و مهندسی آب، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)

عبدالمجید لیاقت

استاد گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، دانشگاه تهران.

مسعود پارسی نژاد

دانشیار گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، دانشگاه تهران.

چکیده

یکی از بحرانی ترین چالش های حال حاضر بشر، رفع بحران آب است. در این پژوهش با استفاده از روش پویایی سیستم ها و نرم افزار Vensim به مطالعه و ارزیابی­ سناریوهای مختلفی که بر بهره­وری آب اثر خواهد گذاشت، از جمله اثر توسعه سامانه­های آبیاری تحت فشار، الگوی کشت و کم آبیاری پرداخته شد. نتایج نشان داد توسعه آبیاری تحت فشار در سطح شبکه قزوین، موجب افزایش بهره وری فیزیکی آب می شود و بسته به نوع الگوی کشت و سطح کم آبیاری می تواند موجب افزایش و یا کاهش بهره وری اقتصادی شود. بیشترین و کمترین حجم آب مورد نیاز سالانه شبکه آبیاری در سناریوهای ترکیبی به­ترتیب مربوط به تیمارهای “CPS ۳ FI MIDS ۱۵%” و “CPS ۸ DI ۶۰% MIDS ۴۵%” به مقدار ۱۱۷۳۸ و ۲۷۶۱ مترمکعب در هکتار بود. بهره وری آب اقتصادی در سطح شبکه در سناریوهای الگوی کشت CPS ۸ و CPS ۴ در مقایسه با بهره وری آب اقتصادی الگوی کشت موجود CPS ۱ به­ترتیب ۵۱ و ۲/۲۵ درصد افزایش داشته است و بهره وری آب فیزیکی در سطح شبکه در سناریوهای الگوی کشت CPS ۴، CPS ۷ و CPS ۸ در مقایسه با بهره وری آب فیزیکی الگوی کشت موجود به­ترتیب ۴/۳۵، ۱/۳۵ و ۳/۲۷ درصد افزایش داشته است. از آن­جای­که الگوی کشت بر بهره وری اقتصادی و فیزیکی آب در سطح شبکه اثر قابل ملاحظه ای دارد، لذا بایستی تمهیداتی بر کنترل الگوی کشت انجام شود. این تمهیدات می تواند ترکیبی از رویکردهای آموزشی، ترویجی و یا تنظیم­گری باشد.

کلیدواژه ها

حجم آب مصرفی, مدل سازی, نمودار حالت و جریان, Vensim

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.